Hızlı şehirleşme, rant ve çevre arasında katışık ilişkiler ağı bulunmaktadır. Ancak bu ilişkiler ağının sağlıklı bir zeminde -kentleşme süreci içinde- insanların mutlu bir şekilde yaşayabilmesi için özellikle yerel yönetimlere büyük görevler düşmektedir. Mevcut yasa ve yönetmeliklerin verdiği imkân ile en temel yönetenler erki olarak devletin ve belediyelerin, sorumlu birimleri tarafından yılmadan takip edilmesi ve her türlü baskı aygıtlarını kullanması gerekmektedir. Şehri temiz tutmaktan sorumlu olan yöneticilerin, rant ve siyasi çıkar beklentisiyle çirkinlik oluşturan uygulamalara göz yumması, görevi ihmal, hatta kötüye kullanma suçu oluşturur (Karatepe, 2022).

Sağlıklı bir çevre ve modern kentleşme için yalnızca yönetenler erkinin kanun ve yaptırımlarının yetmediği aşikardır. Bunların yanında yönetilenler erkinin de (kentte yaşayan aktörler olarak halk da en önemli erki oluşturmaktadır) bilinçlenmesi ve yükümlüklerini yerine getirmesi gerekmektedir. Bu da demokratik kültürün gelişmesi, etkin ve yetkin yurttaşlık bilincinin kazanılması ile mümkündür. Her iki erk kendi alanlarındaki sorumluluklarını yerine getirdiklerinde ve birbirlerine karşı kontrol mekanizmasını oluşturduklarında ne yönetenler erki çevreye karşı rant hesabı içinde kendi çıkarları doğrultusunda hareket edebilir ne de vatandaşlar kendi kaçak yapılaşma ve de çevreye zarar verme durumlarına yönelebilirler. Bu konularda hem yurt içinde hem de uluslararası arenada insanları bilinçlendirmek için pek çok kurum, kuruluş ve organizasyonlar yapılmış ve yapılmaktadır. Farklı zaman dilimlerinde yapılan Habitat toplantıları, BM İnsan ve Çevre Bildirgesi, Dünya Çevre ve Kalkınma Komisyonu, vb. gibi oluşumlar insanların çevre duyarlılığını artırarak farkındalık oluşturmaya ve bilinçlenmelerini sağlamaya çalışmaktadır. Çarpık kentleşme ve çevrenin bozulmasının maliyeti çok yüksektir, o yüzden planlı imar uygulaması ile kent estetiğini gözeten çevreci uygulamalar tüm erklerin çıkarınadır. Çevreye zarar vermek binilen dalın kesilmesi gibidir. Kısa, orta ve uzun vadede herkese zarar verecektir.

Kaynak:Çevre ve Toplum Endişe de var,Umut da.

Turgut Gümüşoğlu Taner Topçu Eğitim Yayınevi

Mayıs 2024