Taner TOPÇU

SOVYETLERİN ANKARA’DAKİ İLK HASTANESİ…

Bulunduğumuz mekan Ankara’da, Altındağ ilçesinde, yeni adıyla Saint-Petersburg Meydanı ve restore edilmiş halleriyle, öncesinde Ankara Konakları ve bu bina, 1921 yılı itibariyle, Rusların ilk büyükelçilik binası. Bizim açımızdan özel bir önemi var. 1921 ağustos-eylül ayları, Sakarya Savaşı bütün şiddetiyle devam ediyor. Haymanadan, Polatlı’dan, yaralılarımız geliyor.

Tahmin edeceğiniz gibi, yaygın ve yeterli bir sağlık altyapısı, hastaneler yok. Ankaralı evini açıyor ve yaralılar, Ankara’da, evlerde, kalede, kale çevresinde, bakılıyorlar ama özel bir yanı var. Lenin 1921, yanılmıyorsam 16 Mart 1921’de, Mustafa Kemal Atatürk ve Sovyetler arasında bir Moskova Antlaşması yapılıyor. Onun bir parçası olarak Lenin’in, silah ve mühimmat konusunda da, çok bonkör davrandığını düşünüyorum. Bol miktarda silah ve mühimmat geliyor. Bu arada doktorlarını gönderiyor, hemşirelerini gönderiyor. Elçilik binası olarak kullanılan bu bina, uzun süre Sakarya Savaşının yaralılarının tedavisinde, Rus doktor ve hemşirelerin marifetiyle kullanılan bir mekan.

O yıllarda da, Kasım 21 ama gelişi ocak 22’ye sarkan süreçte Lenin, Ankara’ya, Aralov’u gönderiyor. Aralov büyükelçi kimliğiyle geliyor. Aslında Mustafa Kemal’le birlikte, savaştığı cepheleri de beraber dolaşmışlar. Kararların üretilmesinde de, katkı koymuş biri İvanoviç Aralov. Sonra da 1923’te, yanılıyorsam Rauf Orbay’ın Başbakanlığı sırasında da, yaşanan küçük ihtilaflar nedeniyle de ülkesine geri dönüyor. Bu mekan, bu anlamıyla Kurtuluş, Sakarya Savaşları açısından, önemli bir mekan ama bir yanıyla da, bu da dikkatinizi çekebilir diye düşünüyorum. Aralov’un bir de siyah bir ayısı var. Nereden getirildiği bilinmiyor açıkçası. Bu Coğrafyadan mı? yoksa Rusya’dan mı getirildi? Burada, elçilikte bakılan bir ayı var ve bir ara ayı muhafaza edildiği yerden çıkıyor, çok yakında bir Cami var. Camiye koşuyor. Hatta minarenin şerefesine kadar çıkıyor ve imamla karşı karşıya geliyorlar. Akıbeti bilinmiyor ama dönem gazetelerinde, Aralov’un siyah ayısı, hep anlatılır. Burada, Türk-Rus iş birliği Derneğinin kullandığı bir yapı var ve birkaç sene önce, menfur bir suikaste uğrayan Rusya’nın, Ankara Büyükelçisi Andrey Karlov anısına düzenlenmiş. Hoşçakalın.