Bugün, 29 Ağustos, ‘Bireysel Haklar Günü’
Bir insanın egemen bir kişi statüsüyle temel bir mülkiyet hakkına sahibi olduğunu ve bu hakkın savunulması için hükümetin vatandaşları korumadaki rolünü öne süren İngiliz klasik liberalizm düşüncesinin öncülerinden ve 17. Yüzyılın en önemli düşünürlerinden, Avrupa’daki aydınlanma ve akıl çağının gerçek kurucularından olduğu kabul edilen filozof John Locke’nin (29 Ağustos 1632-28 Ekim 1704) doğum tarihidir. Doğum tarihi Bireysel Haklar Günü olarak kutlanmaktadır.
Locke’a göre gelenek ve otoritenin her türlü etkisinden kurtulmalı aklın emrine girilmelidir.
Bireysel haklar denilince bireylerin devlet ve diğer bireyler karşısındaki hak ve özgürlükleri akla gelir. Vazgeçilmez haklardan olan bireysel haklar, devlete karşı anayasa ile koruma altındadır.
Bireysel haklar ve özgürlükler teminat altında olmalı ve garanti edilmelidir. Hak ve özgürlükler kullanılırken bu haklarının denetimsiz ve aşırı kullanması, kamu yararının aleyhine ve diğer bireysel hak sahiplerine karşı karşıya kalınması gibi durumlarla karşılaşılmamalıdır.
Avrupa İnsan Hakları sözleşmesi kapsamında değerlendirildiğinde Anayasa tarafından güvence altında bulunan hak ve özgürlükler çiğnenemez. Bunların en başında bütün hakların temeli olan yaşama hakkı gelir. Bu hak, savaş ve olağanüstü hallerde dahi engellenemez yok sayılamaz.
Mülkiyet hakkı, dokunulmazlık hakkı, düşünce, din ve vicdan hürriyeti, kişi hürriyeti ve güvenliği hakkı, işkence ve kötü muamele yasağı, zorla çalıştırma yasağı, hak arama hürriyeti, özel hayata, aile hayatına, konut ve haberleşmeye saygı, düşünceyi açıklama ve yayma hürriyeti, adil yargılanma hakkı, yerleşme ve seyahat hürriyeti, toplantı ve örgütlenme hürriyeti, suç ve cezaların kanuna uygunluğu, Türk vatandaşlığı hakkı, Seçme seçilme siyasi faaliyetlerde bulunma haklkı, çalışma ve ilgili haklar, kamu hizmetine girme hakkı, dilekçe hakkı, eğitim hakkı, adil ücret hakkı, sağlık hakkı, vb. bireysel haklarımız bulunmaktadır.
Bu haklardan bir tanesi bile ihlal edildiğinde anayasa mahkemesine başvuru yapılabilir.
Bireysel haklar gününü John Locke’un felsefelerini destekleyen Dr. Tom Stevens başlatmıştır.
Hukukun üstünlüğü olmadan bireysel haklar teminat altına alınamaz.
Doğduğumuz gün başlayan ve ölümle biten bireysel haklar, evrenseldir. Dünya’nın her yerinde geçerlidir.
Her devlet düzenlediği anayasa ve yasalarla bireysel hakları güvence altına almak zorundadır.
Anayasamıza göre herkes, özel hayatına ve aile hayatına saygı gösterilmesini isteme hakkına sahiptir. Özel hayat ve aile hayatının gizliliğine dokunulamaz.
Yasalarla güvence altına alınan her birey haberleşme özgürlüğüne sahiptir. Haberleşmenin gizliliği esastır. Bilgisi ve rızası olmadan hiçbir bireyin telefonu dinlenemez, mektupları okunamaz.
Herkes düşünce ve kanaatlerini söz, yazı, resim veya başka yollarla tek başına veya toplu olarak açıklama hakkına ve yayma hakkına sahiptir.
Basın hürdür, sansür edilemez.
Kimsenin konutuna dokunulamaz. Çeşitli nedenlerle, yasayla yetkili kılınmış kurumların yazılı emri bulunmadıkça; kimsenin konutuna girilemez, arama yapılamaz ve buradaki eşyaya el konulamaz.
İnsanlar evlerinde hiç kimse tarafından rahatsız edilmeden yaşam sürme hakkına sahiptir, bu durum anayasa ile güvence altındadır.
Herkes yaşama, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahiptir.
Tıbbi zorunluluklar ve kanunda yazılı haller dışında, kişinin vücut bütünlüğüne dokunulamaz; rızası olmadan bilimsel ve tıbbi deneylere tabi tutulamaz. Kimseye işkence ve eziyet yapılamaz; kimse insan haysiyetiyle bağdaşmayan bir cezaya muameleye tabi tutulamaz.
Herkes sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahiptir.
Kimse, eğitim ve öğretim hakkından yoksun bırakılamaz.
Vatandaşlar, kanunda gösterilen şartlara uygun olarak seçme, seçilme ve bağımsız olarak veya bir siyasi parti içinde siyasi faaliyette bulunma ve halk oylamasına katılma hakkına sahiptir.
Bireysel haklar günü kutlu olsun.
Kendi haklarımızı kullanırken başkalarının haklarına asla tecavüz etmemeliyiz. Bizim özgürlük alanımız, başkalarının hak ve özgürlük alanlarıyla çakıştığı yerde biter.