Kuruyemiş fiyatları vatandaşın belini büküyor. Eskiden kiloyla alınan fındık, fıstık, ceviz ve badem artık gramla tartılıyor. Bugün Antep fıstığı 1.700 TL, fındık 900 TL, ceviz 1.000 TL, badem ise 1.100 TL’den satılıyor.

Kuruyemiş fiyatlarının neden pahalı olduğunu araştırırken ilginç bir bilgiye ulaştım. Ankara Kurukahveciler ve Kuruyemişçiler Odası Başkanı Aytaç Sevimli, fiyat artışlarının iklim değişikliğinin yol açtığını kuraklık, döviz kuru ve kura bağlı maliyetler ile komisyoncuların fiyatları yükselttiğini söyledi.

Bu arda cevizle ilgili bir gerçeği de ortaya çıkardı.

Nasıl mı?

Zeytini hatırlayın. Bir zamanlar kıyılarımızda zeytin ağaçlarını kesip yazlık siteler yaptık. Bugün hâlâ o hatanın bedelini ödüyoruz; dünyanın sayılı zeytinyağı üreticisiyken şimdi ithalata bağımlıyız. Aynı tabloyu cevizde de yaşadık.

Üretici cevizden para kazanamayınca ağaçlarını mobilyacılara sattı. Sehpa, masa, koltuk diye evimize giren mobilyalar aslında bir zamanlar bereketli ceviz ağaçlarıydı.

Sonuç ne oldu ? Kendi cevizimizi kesip yok ettik, şimdi Amerika’dan ceviz ithal ediyoruz. Kilosu 1000 liradan alıcı buluyor mu acaba…

Ama garip olan şu: İthal ceviz, yerli cevize göre daha ucuz! Üstelik dışarıdan gelen ceviz daha yağsız, besin değeri düşük. Buna rağmen bizim daha lezzetli, daha besleyici cevizimiz yabancı ürünün gölgesinde kaldı.

Aynı durum bademde de yaşanıyor. Yerli badem ithal üründen daha pahalı. Kajuyu ise zaten yetiştiremiyoruz, tamamen dışa bağımlıyız.

Bu tablo bize şunu söylüyor: Eğer devlet yerli üreticiyi desteklemez, çiftçiye sahip çıkmazsa soframızda kendi ürünümüzü görmek bile lüks olacak. Çünkü bir ceviz ağacını kestiğinizde sadece bir mobilya yapmış olmuyorsunuz; geleceği de kesip biçmiş oluyorsunuz.

ZEYTİNİN DE KADERİ AYNI

Ceviz ağaçlarını kesip, mobilya yapıldığı ve Amerika’na ceviz ithal ettiğimiz gibi, zeytin yağını da gelecekte ithal etmek zorunda kalacağız.

Bilindiği gibi zeytinliklerin maden faaliyetlerine açılmasını sağlayan yeni yasa Meclis’ten geçti ve uygulamaya başladı. İktidar sadece 10 yıl ömrü olan maden sahası için 100 yıl ürün veren zeytin ağaçlarını kurban etti.

Halbuki işin ekonomik boyutuna baktığımızda zeytinin madenden daha kârlı olduğunu ortada. Madenin işletim süresi olan 10 yılda sadece 7 milyar dolar kazandıracak. Oysa aynı yerdeki zeytinlikten 80 yılda 28 milyar dolarlık gelir elde edilebiliyor. Üstelik zeytin ağaçları 100 yıl boyunca ürün vermeye devam ediyor.