Kitle iletişim araçlarının toplum üzerindeki etkisi her geçen gün artıyor. Özellikle televizyonun, diziler aracılığıyla bireyleri ve kitleleri değiştirme, etkileme ve biçimlendirme konusundaki gücü yadsınamaz.
Dizilerin olumlu içeriklerinden ziyade olumsuz içerikleriyle toplumu etkiliyor. Son günlerde tartışılan içeriklerden biri de kadına yönelik şiddetin gösterimidir. Kadına yönelik şiddet olgusu, toplum bazında önemli bir sorun haline geldi. Bu sorunun, dizilerle birlikte artması ve pekiştirilmesi, kadına yönelik şiddetin normalleştirilmesine neden oluyor. Kadına yönelik şiddet, televizyon dizlerinde sadece fiziksel olarak değil; psikolojik, sözel, cinsel vb. gibi şekillerde de uygulanması sonucu toplumun ilgisini çekiyor.
Türkiye’deki dram dizilerinin olumsuz sonuçlarını araştıran bir rapor düzenlendi. Rapor, Türkiye dizilerindeki cinsiyet ayrımcılığı, kadınlara yönelik şiddet, kadın cinayeti ve ilgili konuların izleyicileri benzer davranışlar sergilemeye teşvik ettiğini ortaya koyuyor.
KADEM’İN ARAŞTIRMASI
Kadın ve Demokrasi Derneği’nin (KADEM) "Medyada Kadına Yönelik Şiddet ve İzleyici Farkındalığı: Yerli Diziler Üzerine İnceleme" yaptığı araştırma, televizyonlardaki dizilerin toplumda olumsuz etkileri açıkça ortaya koyuyor. Araştırma çerçevesinde Türkiye'de 2023-2024 yayın sezonunda televizyon ve dijital mecralarda yayınlanmış en çok seyredilen 14 dizi masaya yatırılmış.
KADEM'in yaptığı incelemelerde mevzu olan dizilerde 3 bin 13 adet kadına yönelik şiddet sahnesi tespit edilmiş. İncelenen bölüm ve şiddet sahnesi sayıları dikkate alındığında dijital platformlarda bir bölümde kadına yönelik ortalama yedi şiddet sahnesi görülürken, TV dizilerinde kadına yönelik ortalama dokuz şiddet sahnesi görülüyor.
İLK SIRADA OLAN DİZİLER
Ele alınan TV dizileri arasında kadına yönelik şiddette bölüm başına 21 sahne ile "Kızıl Goncalar" ilk sırayı çekti. Onu 20 sahne ile "İnci Taneleri" ve 17 sahneyle "Yalı Çapkını" takip etti. Tespit edilen kadına yönelik şiddet sahneleri şiddetin türüne göre kategorize edildiği zaman %51'le psikolojik şiddet ilk sırada yer aldı.
Ancak KADEM'in dizi araştırması sadece kadına yönelik şiddetle sınırlı kalmış.. Erkeklere ve hayvanlara yapılan şiddete temas edilmeyen araştırmayla toplumsal şiddetin sadece bir kısmı ortaya konabilmiş.
YASAKLAR NE ZAMAN UYGULANACAK
Bu arada RTÜK STAR TV’nin “Sahipsizler”, NOW’ın “Yabani” isimli dizileri ile SHOW’un “Deha” dizisi kadına yönelik olanı başta olmak üzere şiddet içeren sahneleri nedeniyle üst sınırdan yaptırım gördü. Diziler hakkında program durdurma kararı verildi.
Öte yandan RTÜK; Arka Sokaklar (Kanal D), Deha (Show TV), Sahipsizler (Star) ve Yabani (NOW) dizilerine 2 kez yayın durdurma cezasının ne zaman uygulanacağı merak konusu oldu.
