Bugün, 16. yüzyılın başında, Osmanlı İmparatorluğu'nun zirvesinde, Sultan Kanuni Sultan Süleyman komutasındaki ordunun, Avrupa'nın kalbine doğru ilerleyişinin en batıdaki noktası I. Viyana Kuşatması'nın yıl dönümü.
27 Eylül - 16 Ekim 1529 tarihleri arasında gerçekleşen bu kuşatma, sadece bir askeri çatışma değil, aynı zamanda Doğu ile Batı arasındaki güç dengelerinin belirlendiği kritik bir an oldu.
Başarısızlıkla sonuçlanmasına rağmen Viyana Kuşatması, Osmanlı'nın sınırlarını çizdi ve Avrupa'nın savunma stratejilerini tamamen değiştirdi.
KUŞATMANIN TARİHSEL SÜRECİ
I. Viyana Kuşatması, 1526'daki Mohaç Meydan Muharebesi'nin doğrudan bir sonucu olarak meydana geldi.
- Macaristan Krizi: Mohaç'ta Macar Kralı II. Lajos'un ölümüyle Macaristan Krallığı'nda taht krizi çıktı. Osmanlı'nın desteklediği yerel aday János Zápolya ile Habsburg Hanedanı'ndan Avusturya Arşidükü I. Ferdinand tahtta hak iddia etti. Ferdinand'ın Macar tahtındaki iddiasını güçlendirmesi, Kanuni'nin misilleme yapma kararına neden oldu.
- Kanuni'nin Misillemesi: Osmanlı'nın asıl amacı, Macaristan üzerindeki tam hakimiyeti sağlamak ve Habsburgların bu bölgedeki etkisini sona erdirmekti. Viyana, hem Habsburgların başkenti olması hem de Macaristan'a giden yolu kontrol etmesi nedeniyle stratejik bir hedefti.
ZORLUKLAR
Kuşatmada sayısal üstünlüğüne rağmen, Osmanlı ordusu ciddi lojistik zorluklarla karşılaştı.
- Lojistik Kabus: Osmanlı ordusu, 10 Mayıs 1529'da İstanbul'dan yola çıktı. Ancak o yıl Balkanlar'da yaşanan aşırı yağışlar ve seller, ordunun ilerleyişini çok yavaşlattı. Kanuni, seferin en önemli kozlarından olan büyük kuşatma toplarının büyük bir kısmını, çamurda saplanıp kaldığı için yolda bırakmak zorunda kaldı.
- Habsburg Hazırlığı: Osmanlı ordusu Viyana'ya ulaştığında (27 Eylül), şehir savunmaya hazırdı. Savunmayı yöneten komutan Niklas Graf Salm, şehir surlarını güçlendirmiş ve çevredeki yapıları yıktırarak Osmanlı topçusuna hedef olmaktan kurtulmuştu.
KUŞATMANIN SONUCU VE SEYRİ
Kuşatma, sadece iki buçuk hafta sürdü ve esas olarak Osmanlı ordusunun ikmal ve hava koşulları nedeniyle geri çekilmesiyle sonuçlandı.
- Mayın Savaşları: Osmanlı askerleri, özellikle Yeniçeriler, Viyana surlarının altına tüneller kazarak patlayıcı yerleştirmeye çalıştılar. Ancak Viyana savunmacıları, karşı tünellerle bu çabaları engelledi. Kuşatma boyunca yaşanan en yoğun çatışmalar, bu yeraltı savaşları oldu.
- Hava Koşulları ve İkmal Sorunları: Kısa sürede beklenmedik şekilde soğuyan hava ve yaklaşan kış, Kanuni'nin kararını etkiledi. Ağır silahlarını yolda bırakan Osmanlı'nın elindeki toplar, Viyana'nın kalın surlarına ciddi hasar veremedi.
- Geri Çekilme: Kanuni, 16 Ekim 1529'da kuşatmayı kaldırma kararı aldı. Geri çekilme de, yağışlar ve soğuk nedeniyle Osmanlı ordusu için kayıplara neden oldu.
AZ BİLİNEN İLGİNÇ GERÇEKLER
- "Kahvaltı" Mektubu: Kuşatma başlamadan önce, Kanuni'nin Viyana'yı 14 gün içinde alıp Aziz Stephan Katedrali'nde kahvaltı yapacağı yönünde bir söylenti yayılmıştı. Rivayete göre Viyanalı savunmacılar, süre dolduğunda Kanuni'ye "Kahvaltınız soğuyor, gelebilirsiniz" şeklinde alaycı bir mesaj göndermişlerdir.
- Reform'a Etkisi: Viyana'nın savunulması, dolaylı yoldan Protestan Reformu'nun hayatta kalmasına katkıda bulundu. Habsburg İmparatoru V. Charles'ın dikkati Osmanlı tehdidine yönelince, Almanya'daki Protestan prenslere karşı daha az baskı kurabildi ve bu da Reform hareketinin güçlenmesine zaman tanıdı.
- Avrupa'nın Yeniden İnşası: Kuşatmanın başarısızlıkla sonuçlanması, Viyana ve çevresinde büyük bir askeri ve mimari dönüşümü başlattı. Orta Çağ surlarının yetersizliği anlaşıldı ve İtalyan tarzı tabyalar inşa edilmeye başlandı.
I. Viyana Kuşatması, Osmanlı'nın Orta Avrupa'daki yayılma sınırını belirleyen sembolik bir olay olarak tarihe geçti.
Kanuni, askeri hedeflerine tam olarak ulaşamasa da, Macaristan üzerindeki vasallığını güvence altına aldı ve sonraki 150 yıl boyunca Habsburgları sürekli tehdit altında tuttu.
