Zeynep Sude YEŞİL/ ANKARA
Ücretsiz olarak hikâye ve şiir paylaşılabilen okuyucu-yazar platformu Wattpad'e, Ankara 10. Sulh Ceza Hâkimliği kararı ile erişim yasağı getirildi. Genç okuryazarlar arasında popüler olan uygulamanın denetlenmesini doğru bulduğunu söyleyen Psikolog Yeliz Arda, çocukları olumsuz içeriklerden korumanın yollarını anlattı.
"Dünya Sağlık Örgütü, teknoloji bağımlılığını resmen kabul etti"
Dijital platformları kullanan gençlerden yüzde 30'unun teknoloji bağımlısı olduğunu dile getiren Psikolog Yeliz Arda, "Teknoloji kullanımı artık bizim gerçeğimiz ve vazgeçilmezimiz olmuş durumda. Çocuklar ve yetişkinler olarak dijital bir dünyada yaşamanın hem avantajları hem dezavantajları ile karşı karşıya kalabiliyoruz. Online eğitim modelleri ile birlikte bir anda hem çocuklar hem yetişkinler dijital dünyada eğitim görmeye, kitap okumaya, uygulamaları kullanmaya daha yoğun bir şekilde devam ettik. Amerikan Tıp Birliği'nin tahminlerine göre gençlerin yüzde 95'i dijital oyun oynuyor, dijital platformlarda bulunuyor. Ne yazık ki yüzde 30'u da teknoloji bağımlılığı yaşıyor. Mayıs 2019'da Dünya Sağlık Örgütü, oyun bağımlılığını, teknoloji bağımlılığını resmen kabul etti. Yani diğer kimyasal bağımlılıklar gibi teknoloji kullanımı da bir bağımlılık türü olarak karşımıza çıkabiliyor" açıklamasında bulundu.
"Wattpad kullanımı 10-19 yaş aralığında yoğun"
Wattpad kullanan 10-19 yaş aralığındaki gençlerin, 25 yaş ve daha üstü yazarlar tarafından olumsuz yönde etkilendiğini açıklayan Arda, şu ifadeleri kullandı:
"Maalesef ki dijital platformlar arasında kullanılan diğer bir uygulama da Wattpad E-kitap okuma uygulaması. Yakın bir zamanda kullanımı kaldırıldı. Uygulmayı biraz inceledim, dünyaca ünlü bir hikâye paylaşma, keşfetme yeri olduğunu söyleyebilirim. Özellikle de ülkemizde çok fazla Wattpad kullanıcısı olduğunu gördüm. Her dijital uygulama gibi Wattpad'de de iyi yönler, kötü yönler ve yapılması gerekenler var. Sanıyorum iyi yönler biraz daha az seviyede. Kişinin kendini bir şiir, roman, hikâye ile ifade edebilmesi için oluşan bir platform. Özellikle yazmayı seven, yazmaya başlamak isteyen gençler için yaratıcı bir platform olarak kullanılmış. Ancak iyi yönde kitaplar olduğu gibi son zamanlarda cinsellik, bağımlılık ve şiddet içerikli paylaşımlar gözlemleniyor. Wattpad kullanımı 10-19 yaş aralığında yoğun. Buradaki yazarların, belki de 25 yaş veya daha üstü yazarların çocukları olumsuz şekilde etkilemek ve meraklarını uyandırmak için özellikle tecavüz, ensest ilişki, kadına şiddet gibi tüm olumsuz paylaşımların yapılması gündeme gelmiş. Sanki bu tarz şiddetin, cinsel içerikli paylaşımların çok normalmiş gibi aşk hikâyeleri içerisinde çocuklara, gençlere sunulması söz konusu. Bu yüzden kapatıldığını düşünüyorum. 9 yaşındaki çocukların bile bu tarz tecavüz, ensest gibi şiddet içerikli paylaşımlara erişebileceğini söylersek hem psikolojik hem zihinsel, bilişsel süreçlerini, davranışsal gelişimlerini olumsuz etkileyeceği için kapatılması gündeme gelmiş olabilir. Yazar genç ve çocuklarımızın meşhur olmak, daha fazla beğeni almak için masum çocukları etkilemesinden bahsedebiliriz. Tüm diğer dijital platformlar gibi çocuklarımızı, gençlerimizi olumsuz yönde etkileyecek herhangi bir platform mutlaka denetime girmeli, kontrol edilmeli. Çünkü +13 yaş olarak gözüküyor ama bu daha küçük yaştaki bir çocuğun eline de geçebilir. Bu da çocukların gelişimsel, bilişsel, davranışsal gelişimlerini olumsuz etkiler. Zaten Wattpad'deki görsellere baktığımızda da sürekli bir aşk hikâyesi, normalleştirilmiş cinsel içerikli paylaşımlar, ensest ilişki masum bir şekilde aşk hikâyelerine yerleştirilmiş. En sık kullanım yaşının da 10-19 olduğunu düşünürsek çocuklarımızın, gençlerimizin dijitalde büyük tehlikeyle karşı karşıya olduğunu söyleyebilirim."
"Anne babalar, dijital ebeveynlik konusunda bilinçlenmeli"
Çocukları dijital mecralardaki olumsuzluklardan korumak için ebeveynlere önemli rol düştüğünü vurgulayan Arda, "Anne babalar, dijital ebeveynlik ve dijital okuryazarlık konusunda mutlaka bilinçlenmeli. İnternet kullanımı gerektiğinde aşamalı bir şekilde azaltılmaya gidilmeli. Ebeveynler olarak çocuklarımıza rol model olmalıyız. Dijital okuryazarlık olarak çocuklarımıza yaşına göre bunları anlatmalıyız. Özellikle çocukların kullandığı telefon, tablet, bilgisayarların aile koruma paketi ile kullanılması gerekiyor. Yapılan araştırmalara göre aile koruma paketlerinin çok az kullanıldığı, ailenin bu konuda bilgi sahibi olmadığı yönündedir. Özellikle dijital okuryazarlık konusunda bilinçlenmesi çok önemlidir. Çocuğumuz çok fazla teknoloji ile zaman geçiriyorsa bunun nedeni ebeveynler tarafından bulunmalı. Çünkü çocuğun aslında sosyal ve fiziksel gelişime daha çok ihtiyacı var. Sürekli dijital ortamda bir şeyler yapıyorsa bu yazma olabilir oyun olabilir, bilişsel ve zihinsel olarak olumsuz yanları olacaktır. Çocuğumuzun yazma hevesi varsa el yazısıyla yazmaya başlayabiliriz, okudugu kitapların özetini çıkartabiliriz, okuduğu hikâye kitaplarının resimlerini yaptırabiliriz. Yazmayı teşvik edecek mutlaka daha faydalı platformlar vardır. Öncelikle anne babaların bu platformları bulup çocuğun yaşına uygun şekilde kullanmasına yardımcı olması çocuğun teknolojiyi üretim odaklı kullanmasına fayda sağlayacaktır" diye konuştu.
