Cumhuriyetin kuruluş yıllarına ilişkin merakım had safhadadır.Ulaşabildiğim dokümanları da paylaşmaktan çok mutlu oluyorum.Bu makalede yine 1930 lu yıllar Ankarasına ve eğitim hayatına dair bir bilgi notunu paylaşıyorum. Türkiye Seyahatnamesi Ankara Vilayeti Seyyah Kandemir in notlarını bilgilerinize sunuyorum.
Mektepler
Erkek Lisesi:
Hükümet Merkezinde canlı bir maarif hayatı vardır. An- karanın en eski irfan müesseselerinden birisi Erkek Lisesidir.
Vaktile idadî mektebi olarak yapılmış olan bina Ankara hükümet merkezi olduktan sonra manen ve maddeten tekâmül etmiş, dahilen esaslı tadilata uğramış, haricen yeni ilaveler yapılmış ve geniş bahçe duvarla ihata olunmuştur. Bundan maada mektebin idare ve talim heyeti güzide unsurlarla takvi- ye edilmiştir. Bugün Ankara Erkek Lisesinde 35 muallim ve 683 talebe vardır.
Kız Lisesi:
Etnoğrafya Müzesi civarında yeni inşa olunan bina dahi- lindedir. Mektep plânının henüz bir kısmı ikmal edilebilmiştir. Mektepte 28 muallim ve 220 yi mütecaviz talebe vardır.
Gazi Terbiye Enstitüsü:
Cümhuriyet hükümeti, Ankara merkezinde vasi mikyasta modern mektep inşaatına ehemmiyet vermiştir. Bunlardan birisi, hatta en büyüğü Gazi Muallim Mektebidir. Mektebin plânı Mimar Kemalettin Bey tarafından yapılmış ve inşasına da bir buçuk milyon liradan fazla para sarfedilmiştir. Bundan mada mektebin dahili tesisatı en asri ihtiyaçlara cevap verecek ma- hiyettedir. Fizik, kimya, tabiiyat, riyaziyat laboratuvarları ve elişi atelyeleri Avrupadaki mümasil müesseseler ayarındadır. Bina dahilinde bir ilk muallim mektebi ve orta mekteplere muallim yetiştiren orta muallim mektebi bulunmaktadır. İkinci kısmın ihzari sınıflarına ilk muallim mektebi mezunları kabul olunurlar. Burada iki sene tahsilden sonra lise mezunları dere- cesinde malumat iktisap ederek meslek sınıflarına geçerler. Tahsil müddeti üç sömestirden ibaret olan mesleki kısımda, 1- Türkçe, Edebiyat, 2 - Tarih, Coğrafya, 3 - Riyaziyat, 4-Ta- biiyat, Fizik, Kimya, 5 - Pedagoji Şubeleri vardır. Lise mezun- ları doğrudan doğruya meslekî kısımlarına girerler.
Beden Terbiyesi mektebi :
Memlekette spor hayatını salim bir mecraya sevketmek ve mekteplerde beden terbiyesini daha mükemmel bir hale getirmek için muktedir muallimler yetiştirmek üzere Gazi Muallim Mektebi yanında bir beden terbiyesi mektebi binası inşa olünmuştur. Bu mektep faaliyete geçmek üzeredir.
Hukuk Mektebi :
Bu mektep 1925 de Gazi Hazretlerinin bif nutku ile açıl- mıştır. O tarihten bu tarihe kadar mektebe 1564 talebe yazıl- bunlardan 445 i mezun olmuştur. Reisicümhur Mustafa Kemal Paşa Hazretleri mektebin Reisi Fahrisi, Başvekil Ismet Paşa Hazretleri de Türk Hukuku Fahrî Profesörüdür. Mektebin leylî kısmı vardır. Mezunlar İstanbuldaki Hukuk Fakültesi mezunları hukukunu haizdirler. Mektebin 18 profesörü vardır.
Musiki Muallim Mektebi :
Memleketimizde şimdiye kadar ihmal edilmiş olan musiki terbiyesini asrî bir şekilde verebilecek muallim ve san'atkârları yetiştirmek üzere Cebecide hususî bir bina inşa edilmiştir.
MEKTEPLER
Mektebin tedrisat müddeti altı senedir. Mektebe musikiye bil- hassa istidadi olan ilk mektep mezunları kabul olunurlar. Dört senelik bir tahsil neticesinde musiki derslerinden lazım gelen imtihanlarla birlikte orta mektep bakalorya imtihanı dahi verirler. Bundan sonra daha iki sene musiki nazariyatı ve alet üzerinde tatbikat görürler. 1924 tarihinde açılmış olan bu mektebin 125 talebesi ve 30 muallimi vardır. Bu güne kadar mezun olanların adedi 32 dir.
İsmet Paşa Kız Enstitüsü:
İlkmekteplerden mezun kızları aile ve iş hayatına alıştır- mak üzere tesis edilmiş olan bu enstitünün modern mimaride nefis bir binası ve dahilde en mükemmel tesisatı vardır. Mektep dört sınıf üzerine müessestir. Umumî kültürle birlikte dikiş, nakış şapkacılık ve tabahat ihtisaslarını almak isteyen kızlar bu mektebe devam ederler. Enstitünün 26 muallimi 155 tale- besi vardır.
Bundan mada serbest akşam san'at kurslarına 267 hanım devam etmektedir.
Ankara Ticaret Mektebi:
Bu mektep evvelâ İktisat Vekaleti tarafından açılmış ve 1927 senesinde Maarif Vekâletine devredilmiştir. Evvelce Hacı Bayram mahallesinde bir kira evinde bulunan mektep şimdi Hariciye Vekaleti arkasında maksada muvafik modern bir binaya maliktir. Ticaret mektebine ilk mektep mezunları alınır. Tedrisat müddeti dört senedir. Buradan çıkanlar orta mektep mezunu hukukunu haiz olurlar. Bankalarda ticarethanelerde ve devlet müesseselerinde çalışırlar.
Orta Mektepler:
Gerek Kız ve gerekse Erkek Liselerinin orta, kısımları fevkalade kalabalık olduğundan Ankarada ayrıca bir kız orta mektebi ve bir de erkek orta mektebi tesis edilmiştir. Birincinin 19 muallimi 209 talebesi, ikincinin de 16 muallimi 255 talebesi vardır.
Sanatlar Mektebi:
Mustafa Necati Bey caddesinde ve Ziraat Bankası karşı- sında müstakil bir binaya maliktir. Son senelerde bir çok makineler celbedilerek dökmecilik, marangozluk ve demircilik atelyeleri mükemmel bir hale getirilmiştir.
Mektebe ilk mektep mezunları alınır. Onlara umumi tahsil ile birlikte sanat ve meslek malumatı da verilir. Bilhassa son iki sınıfta sanat tedrisatına daha ziyade ehemmiyet verilir.
Sanatlar mektebinde marangozluk, tesviyecilik, demircilik, yapıcılık, döşemecilik şubeleri vardır. Mektepte 6 mutahassis ile 13 muallim 171 talebeye ders gösterirler.
Bundan başka gündüzleri ustaları yanında çalışıpta geceleri ayrıca sanat dersi isteyenlere mahsus olmak üzere <<< Sanat akşam kursları >> vardır. Burada kurs müdavimlerine tesviyecilik ve marangozluk öğretilir. Müdavimlerin adedi 37 dir.
İlkmektepler:
Ankara hükümet merkezi olduktan sonra şehrin nüfusu arttığı cihetle meucude ilâveten geniş mikyasta ilkmektepler tesis ve inşasına lüzum görülmüştür. Ankarada bulunan 20 resmî ilkmektepte 149 muallim 2,546 kız, 2,021 erkek talebe mevcuttur. Ankarada üç hususi ilkmektep vardır.
Maarif Cemiyetinin mektepleri:
Türk Maarif Cemiyeti tarafından Yenişehirde bir Ana mektebi ve birde ilkmektep tesis edilmiştir. Bundan başka bu seneden itibaren Ankara Lisesi nehariye tebdil olunduğundan bu mektebe devam eden tasra talebesi için Yenişehirde bir Pansiyon açılmıştır.
