Doğal yollarla gebelik oluşması için her iki eşin de normal fizyolojik fonksiyonları devam ettirmesi gerekir.
Üreme çağındaki bir kadında adet dönemi ile birlikte yeni bir yumurta gelişmeye başlar, bu yumurtanın olgunlaşması yaklaşık iki hafta sürer ve takiben ovulasyon (yumurtlama) meydana gelir. Bunun ardından yumurta, tüplerin uç kısımları tarafından yakalanır ve tüp içinde ilerlemeye başlar. Bu dönemde rahim ağzındaki salgı spermlerin rahime ilerlemesini destekleyecek bir kıvama gelir. Rahime ulaşan spermlerin ise hareketlilik, şekil ve sayı olarak yeterli olmaları önem taşır. Spermler rahim içinden tüpe geçer ve döllenme yeteneğine sahip tek bir tanesi yumurtanın zarını delerek içine ilerler. Böylece döllenme aşaması gerçekleşir.
Döllenen yumurta tüp içinde rahime doğru ilerlerken bir yandan da bölünür ve embriyo oluşumu meydana gelir. Embriyo rahime ulaştığında rahim iç tabakasına tutunur ve gebeliği başlatır.
Kadın ve erkekle ilgili problemler bu anlatılan olayların, durumların ve sistemlerin herhangi birinde veya birden fazlasında yaşanan değişiklikler ya da sorunlar ile ilişkili olabilir.
Kadınla ilgili problemler:
Çocuk sahibi olamamakla ilgili durumların % 40–45 kadarı kadın sisteminde oluşan olumsuz durumlar ile açıklanabilir. Bunlar:
Hormonal problemler, yumurtlama problemleri, yumurtanın hiç gelişememesi olabilir. Tüplerin anormal yapıda ya da tıkanmış olması da sık rastlanan bir nedendir. Endometriozis veya geçirilmiş bazı enfeksiyon hastalıkları da sperm geçişini engelleyebilir.
Yumurtlama problemleri:
Genel bir bakış açısıyla, yumurtlama ile ilgili problemler infertiliteye sık neden olan problemlerden kabul edilir ve hormonal dengesizliğin sonucu olarak değerlendirilir. Bu durum beyinde bulunan hipotalamus, hipofiz beziyle ilgili olabileceği gibi yumurtalığın kendisine ait nedenlerle ilişkili olarak da ortaya çıkabilir. Sık görülen sebepler arasında polikistik over sendromu, yüksek prolaktin, tiroid hastalıkları, stres, aşırı kilo verme, şişmanlık gibi durumlar yer alır.
Tüplerin tıkalı olması:
Tüplerin iç yapısı çok hassastır. Bu yapının bozulması durumunda yumurtanın taşınması engellenebilir. Hasar, genital enfeksiyonların tüplere ulaşması nedenle olabileceği gibi batın içinde oluşan bir enfeksiyon sebebiyle de oluşabilir. Dış gebelik nedeni ile de böyle bir durum ortaya çıkmış olabilir.
Tıkanıklıkların hafif olduğu durumlarda mikro-cerrahi yöntemleri faydalı olabilir. Ancak bazı durumlarda gebelik şansı tüp bebek gibi yöntemlerle elde edilebilir.
Endometriozis:
Endometriozis, rahim içini döşeyen dokunun başka bir bölgede bulunması halidir. Zaman zaman ağrıya neden olabilir. Yumurtalıkta koyu kahve renkli ve çikolata kisti olarak bilinen kistik oluşumlara yol açabilir. Bu kistler gerekli durumlarda laparoskopik cerrahi yöntemler ile çıkarılabilir. Endometriozis odaklarını yakmak da mümkün olabilir. Zaman zaman ilaç tedavisi ile de destek sağlanabilir.
Erkekle ilgili problemler:
Erkekle ilgili problemler sperm anomalileri, sperm oluşması ve taşınması ile ilgili sorunlardan kaynaklanabilir. Erkek problemleri de %40-45 oranında infertilite nedenlerini tanımlar.
Erkekte ilk değerlendirme sperm analizi ile yapılır. Menideki anomaliler öncelikle testisten sperm üretilmesi ile ilişkilidir. Genetik problemler, hormonal faktörler, önceden geçirilmiş enfeksiyonlar, aşırı sigara, içki, stres sperm üretim problemlerine yol açabilir. Bazı ilaçlar, kimyasal maddeler, radyasyon da olumsuz etkiler yaratabilir.
Testislerde sperm üretiminin normal olmasına karşın üretilen spermin taşınmasını sağlayan kanalların doğumsal olarak ya da sonradan oluşan enfeksiyon gibi durumlar sonucu tıkalı olması da gebeliği önleyen faktörlerdendir. Varikosel de bir sorun oluşturabilir ancak zaman zaman ameliyata rağmen sperm fonksiyonlarında gelişme oluşmayabilir.
Tedavi, meni analizindeki bozukluğun nedenine ve derecesine bağlı olarak değişkenlik göstermektedir.
Açıklanamayan infertilite:
Bu durum çocuk sahibi olamayan çiftlerin % 10 – 15 ini etkilemektedir. Bu çiftlerde problemi ortaya koymaya yönelik araştırmalar bilinen yöntemlerle problemi aydınlatamamıştır.
Sağlıklı günler dileğiyle.
