Ekonomist Bayram Başaran, Ebru Güngör ile birlikte Ekonomi Yorum programında yaşanan son olaylar ve bu olayların ekonomiye etkisini değerlendirdi.
''GEVŞEME OLMADAN PİYASALAR NORMALE DÖNMEZ''
Bayram Başaran son yaşanan olaylar hakkında, ''Bu siyasal gelişmeler az olan ekonomik kazanımları maalesef ortadan kaldırdı. Kurun bu kadar hızlı artması, zamana yayılarak değil de bir anda bu kadar hızlı artması son derece şok etkisi yarattı. Daha doğrusu siyasal gelişme şok etkisi yaratınca, yabancılar panikledi ve satışa geçti. Her yerde satışa geçtiler, borsa da satışa geçtiler, bono piyasasında satışa geçtiler, uluslararası piyasalarda satışa geçtiler. Öyle bir hal aldı ki Türk Lirası faizi %436'ya çıktı bu gecelik faiz. Şu anda bile çok yüksek %136 seviyelerinde. Bunlar gevşemeden piyasaların normale dönmesi çok mümkün değil. Dün yaşanan siyasi gelişme ile beraber doların çıktığı nokta zirve oldu. Yatay bir şekilde devam ederken bir anda patlıyor. Bu ekonominin tansiyonunu inanılmaz şekilde yükseltti. Tansiyon tabi hemen durulur mu? Biraz zor durulur gibi görünüyor. Çünkü carry-trade'ciler gitti. Benim şu an tahminim 10-22 milyar dolar arasında satış olduğu tahmininde. Bugünde Kapalı Çarşı piyasalarında satış devam ediyor. O da kuru 38'in biraz altına getirdi ve burada tutabilirler ancak. Burada tutmanın yolları var; dolar satman lazım, rezervin azalması lazım, carry-trade'ciler de gelmiyor. O zaman rezervi nasıl tutacaksın güven verme açısından? Bunların hepsi maalesef şu an çok ciddi sıkıntı. Merkez Bankası da bugün bir piyasa başlattı 'Dövizde Vadeli Anlaşmalı Piyasalar'. Vadeli döviz satıyor şimdi fiyatı kontrol etmek için. Bunlar piyasayı biraz durultabilir mi? Piyasa ilk fırsatta tekrar yukarıya çeker. Burada asıl olan carry-trade'ci ekipte ama Kur Korumalı Mevduat'a para yatıran kesime ne olacak? Bu sıcak ortam devam ederse insanların dövize yönelme ihtimali yüksek. Bu insanlar dövize yönelimi fazla olan insanlar ve bu içerideki sıkıntıyı büyütür. Umarım öyle bir şey olmaz. Şu an kur öyle gözüküyor ki 42-43 seviyesine yükselecek. Ya rezervi azaltacaksın ya da yürüyecek. Yürüyecek gibi gözüküyor şu an. Gördüğü 41,52 seviyesini aşacak. Ya bedelini ödeyeceksin ya da aşacak. Türkiye iki gün önceki Türkiye değil bunu kabul etmek lazım.
Bu enflasyonun sonuçları olacak. Şu an insanlar fiyatlandırma mantığını değiştirdi. Kur zıpladığında herkesin rüyasına girmeye başladı. Herkes fakirleşeceğim diye dolara sığınacak ve malını, fiyatını ona göre yükseltecek. Bunlar çok büyük bir sıkıntı. 3 ülkenin 3 tane kabusu vardır. Amerika işsizlikten korkar 1929 Buhranından dolayı, Almanya'nın kabusu enflasyondur, Türklerin kabusu da dolardır. Üç tane böyle fenomen vardır. Maalesef bizde de herkes her şeyi dolara endeksledi. Siyasette bunu yapıyor, kötü olan o. Liraya endeksleyeceğiz diyoruz ama tüm krediler dolar bazında patlamış şekilde gidiyor. Maalesef çift paralı hatta üç paralı bir ekonomimiz var. Hiçbir şeyi Türk Lirası ile kontrol edemiyorsunuz neden? Güvensizlikten ve o da hukuka dayanıyor. Biz ne diyoruz önce yapısal reformlar yapalım, bunun başında da hukuk geliyor. Siz hukuku getirmek yerine piyasalarda dalgalanma gerçekleştirecek işler yaparsanız ekonomide bu şekilde etkilenir maalesef yapacak hiçbir şey yok. Önümüzdeki dönemde enflasyonun aşağıya gelme şansı pek kalmıyor. Birde tarım kısmı önemli tarımda %5,89 enflasyon var. Bunun gıdalara yansıması var önümüzdeki dönemde bu da ciddi bir sıkıntı. Geçen sene bindeler ile ölçtüğümüz yurtdışı üretici fiyatları aylık 2-2,5 artmaya başladı bununda basıncı geliyor. Enflasyon daha da yükselecek ve kuru daha fazla tutamayacaksınız. Psikolojik bir sebep var kur artışında ve ekonomik sebepte eklenince epey bir zor durum oluyor. Bir kaç ay içerisinde 46-47 liralara kadar yükselecek gibi duruyor. Geçmişten gelen veriler böyle gösteriyor. Ekonomik gidişat şirketlerin ihracatının düşük olması bunları da gösteriyor. Mehmet Şimşek'in az bir kazanımı vardı ve bunu kaybetmiş gözüküyor.'' açıklamasında bulundu.
VİDEONUN TAMAMI İÇİN:
https://www.youtube.com/watch?v=BHpPb6h-Hbw
