Türkiye, aktif fay hatları üzerinde yer alması nedeniyle tarih boyunca büyük depremlerle karşı karşıya kaldı. Peki, gelişen teknoloji ve yapay zeka, bu doğal afetlerin etkisini azaltmada gerçekten bir fark yaratabilir mi? Endüstriyel verimlilik ve enerji yönetimi konularında uzman olan Burak Yaka’nın araştırmaları, yapay zeka destekli sistemlerin deprem tahmini ve felaket yönetiminde kritik bir rol oynayabileceğini gösteriyor.
Deprem Gerçeği: Sayılar ve Etkiler
Son yüzyılda Türkiye’de büyük can ve mal kaybına yol açan yüzlerce deprem meydana geldi. M6 ve üzeri büyüklükte kaydedilen depremlerin sayısı 300’ü aşarken, 1999 Gölcük depreminde 17 binden fazla, 2023 Kahramanmaraş depremlerinde ise 50 binden fazla insan hayatını kaybetti. Bu veriler, depremlerin yıkıcı etkisini açıkça gözler önüne seriyor.
Yapay Zeka Deprem Tahmininde Nasıl Rol Oynayabilir?
Burak Yaka’nın araştırmalarına göre, yapay zeka destekli sismik analiz sistemleri, jeofiziksel verileri işleyerek erken uyarı mekanizmalarını güçlendirebilir. Sismik aktiviteyi analiz eden algoritmalar, belirli bölgelerdeki riskleri önceden tespit edebilir. Bu yaklaşımın başarılı örneklerinden biri, Japonya’da kullanılan yapay zeka tabanlı deprem tahmin sistemleridir.
Veri Destekli Çözümlerle Riskleri Azaltmak
Yer altı sensörleri ve büyük veri analizi ile fay hatlarındaki hareketlilik daha detaylı izlenebilir.
Makine öğrenmesi modelleri, geçmiş depremlerden elde edilen verileri değerlendirerek daha isabetli tahminler yapabilir.
IoT tabanlı erken uyarı sistemleri, saniyeler içinde halkı bilgilendirerek can kaybını en aza indirebilir.
Geleceğe Yönelik Adımlar
Burak Yaka, yapay zekanın endüstriyel süreçlerden enerji yönetimine kadar pek çok alanda verimliliği artırmak için kullanıldığını ve aynı prensiplerin deprem tahmini için de uygulanabileceğini belirtiyor. “Bugün fabrikalarda makine arızalarını önceden tahmin etmek için kullanılan yapay zeka algoritmaları, depremleri öngörmek için de optimize edilebilir” diyor.
Sonuç
Bilim insanları ve teknoloji uzmanları, yapay zekanın depremleri kesin olarak tahmin edip edemeyeceğini tartışmaya devam etse de, büyük veri, makine öğrenmesi ve IoT destekli sistemlerin erken uyarıda devrim yaratma potansiyeli taşıdığı konusunda hemfikir. Yapay zekanın afet yönetimine entegrasyonu, gelecekte binlerce insanın hayatını kurtarabilir.
Burak Yaka gibi uzmanlar, bu teknolojinin sanayi ve enerji sektörlerinde nasıl kullanıldığını göstererek, deprem tahmini gibi hayati alanlara entegrasyonunu destekliyor. Yapay zeka, doğru şekilde uygulandığında, afetlere karşı daha hazırlıklı bir toplum yaratmada önemli bir rol oynayabilir.
