Bugün, Güneş Sistemi'nin sekizinci ve en uzak gezegeni Neptün'ün keşfinin 179. yıl dönümü.
Neptün parlak mavi rengi, fırtınalı atmosferi ve sıra dışı yörüngesiyle bilim dünyasını her zaman büyülemiştir.
Ancak Neptün'ü diğer gezegenlerden ayıran en önemli özellik, onun bir tesadüf eseri değil, matematiksel hesaplamalar sonucunda keşfedilmiş olmasıdır.
Bu haberde, Neptün'ün keşif hikayesini, benzersiz özelliklerini, isminin kökenini ve hakkında az bilinen ilginç bilgileri okuyacağız.
KALEMİN UCUNDA BİR GEZEGEN
Neptün, teleskopla gözlemlenerek değil, önce kâğıt üzerinde, matematiksel hesaplamalar ile varlığı öngörülerek keşfedilen tek gezegendir.
- Uranüs'ün Gizemli Yörüngesi: 1821 yılında, gökbilimciler Uranüs'ün yörüngesinde anormallikler fark ettiler. Gezegen, hesaplandığı gibi değil, hafifçe saparak ilerliyordu. Bu sapma, ancak Uranüs'ün yörüngesini bozan, görünmeyen bir gezegenin kütleçekimi ile açıklanabilirdi.
- Adams ve Le Verrier'nin Hesaplamaları: İngiliz gökbilimci John Couch Adams ve Fransız gökbilimci Urbain Le Verrier, birbirlerinden bağımsız olarak bu gizemli gezegenin konumunu hesaplamak için yoğun bir çalışmaya başladılar. Le Verrier, 1846'da hesaplarını bitirerek Berlin Gözlemevi'nden Johann Galle'ye gönderdi.
- İlk Gözlem: Le Verrier'nin hesaplarını alan Johann Galle, 23-24 Eylül 1846 gecesi teleskopunu gökyüzüne çevirdi ve Le Verrier'nin öngördüğü konumdan sadece 1 derece uzakta, yeni bir gezegen keşfetti. Bu olay, teorik fizik ve matematiksel öngörünün ne kadar güçlü olabileceğini kanıtladı.
MAVİ DEV
Neptün, Uranüs ile birlikte "buz devi" olarak sınıflandırılan bir gezegendir. Görünen mavi rengi, atmosferindeki metan gazından kaynaklanır.
- Şiddetli Fırtınalar ve Rüzgarlar: Neptün, Güneş Sistemi'ndeki en hızlı rüzgarlara ev sahipliği yapar. Rüzgar hızı saatte 2000 kilometreye kadar ulaşabilir. Bu rüzgarlar, gezegenin yüzeyinde "Büyük Karanlık Leke" gibi devasa fırtınalara neden oluyor.
- Halkaları ve Uyduları: Neptün'ün halkaları vardır, ancak bunlar çok daha sönük ve incedir. Gezegenin en bilinen uydusu ise, kendi gezegenine ters yönde dönen Triton'dur.
NEPTÜN İSMİ VE GEZEGENİN SİSTEMDEKİ YERİ
Neptün, Güneş'ten ortalama 4,5 milyar kilometre uzaklıkta bulunur ve Güneş Sistemi'nin en dış gezegeni konumundadır. Güneş'in etrafındaki bir tam turunu yaklaşık 165 Dünya yılında tamamlar.
- Roma Tanrısından Gelen İsim: Gezegenin keşfiyle birlikte isim tartışmaları başladı. Le Verrier, gezegene kendi adını vermeyi teklif etti, ancak bu teklif reddedildi. Sonunda, gezegenin rengi ve konumu nedeniyle Roma mitolojisindeki deniz tanrısı Neptunus'un adı verildi. "Neptün" ismi, onun okyanus mavisi rengini ve uzaklığını sembolize eder.
AZ BİLİNEN İLGİNÇ GERÇEKLER
-
Neptün'de "Yağmur": Bilim insanları, Neptün'ün atmosferindeki aşırı basınç altında, metan gazının karbona dönüşerek elmas yağmurları oluşturabileceğini öne sürmektedir.
-
Sadece Bir Kez Ziyaret Edildi: Neptün, bugüne kadar sadece bir uzay aracı tarafından ziyaret edildi: 1989 yılında Voyager 2 uzay aracı.
- Neptün'ün Sıcacık İç Çekirdeği: Gezegen, Güneş'ten aldığı enerjiden çok daha fazlasını yayar. Bu enerjinin gezegenin iç çekirdeğindeki radyoaktif elementlerin parçalanmasından kaynaklandığı düşünülmektedir.
Neptün, bilim dünyasının hâlâ çözmeye çalıştığı birçok gizemi barındırmaya devam ediyor. Gelecekteki uzay misyonları, bu gizemli gezegenin sırlarını aydınlatmaya yardımcı olabilir.