24 Kasım Öğretmenler Günü, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün Başöğretmenlik unvanını kabul ettiği ve Millet Mektepleri’nin açılışıyla ülkenin eğitim tarihinde yeni bir dönemin başladığı gündür.
Bu özel gün, Türkiye’de öğretmenlik mesleğinin onurunu yüceltmek, onların toplumdaki kritik rolünü vurgulamak ve eğitime olan bağlılıklarını kutlamak amacıyla resmî bayram olarak kabul edilmiştir.
24 Kasım, sadece bir kutlama değil, aynı zamanda Cumhuriyet devrimlerinin eğitim alanındaki en somut adımlarından birinin anısını yaşatan tarihsel bir dönüm noktasıdır.
BAŞÖĞRETMENLİK VE HARF DEVRİMİ
24 Kasım’ın Öğretmenler Günü olarak ilan edilmesinin kökeninde, 1928 yılında gerçekleşen iki büyük devrimci adım yatar.
- Harf İnkılabı (1 Kasım 1928): Türkiye Cumhuriyeti, okuma-yazma oranını artırmak ve Batı medeniyetiyle kültürel entegrasyonu hızlandırmak amacıyla Arap alfabesi yerine Yeni Türk Harfleri'ni esas alan Latin alfabesini kabul etti. Bu köklü değişim, tüm ulusun yeniden okuma-yazmayı öğrenmesini gerektirdi.
- Millet Mektepleri’nin Kuruluşu: Harf İnkılabı'nın ardından, yeni alfabeyi tüm yurtta öğretmek amacıyla yaygın eğitim kurumları olan Millet Mektepleri kuruldu. Bu mekteplerde, yaşlısından gencine kadar tüm vatandaşlara okuma-yazma kursları verildi.
- Başöğretmenlik Unvanı (24 Kasım 1928): Bizzat Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk, yeni alfabeyi karatahta başında bizzat öğreterek bu büyük seferberliğe önderlik etti. Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM), 24 Kasım 1928’de çıkardığı bir kanunla, bu eğitim seferberliğinin lideri olarak Mustafa Kemal Atatürk’e "Başöğretmen" unvanını resmen verdi.
ÖĞRETMENLERİN GÜNÜ
Başöğretmenlik unvanının kabulü ile günün resmî olarak bayram ilan edilmesi arasında uzun bir süre vardır.
- Resmî İlan (1981): Türkiye’de 24 Kasım’ın Öğretmenler Günü olarak kutlanması kararı, 12 Eylül 1980 Askerî Müdahalesi’nin ardından alındı. Bu karar, 1981 yılında, Atatürk’ün doğumunun 100. Yıldönümü anısına çıkarılan kanun hükmünde kararname ile resmîyet kazandı.
- Amaç: 24 Kasım’ın Öğretmenler Günü olarak seçilmesinin temel amacı, öğretmenlik mesleğinin önemini ulusal düzeyde vurgulamak, eğitimin toplumsal gelişmedeki belirleyici rolüne dikkat çekmek ve Atatürk’ün eğitime verdiği önemi gelecek nesillere aktarmaktır.
TOPLUMSAL ETKİSİ
24 Kasım, Türkiye’de öğretmenlik mesleğinin saygınlığını artırmış ve eğitime olan ulusal bağlılığı pekiştirmiştir.
- Mesleğin Onurlandırılması: Gün, öğretmenlerin özverili çalışmalarının takdir edildiği, mesleğin zorluklarının ve kutsallığının hatırlandığı bir platform oluşturur.
- Eğitimde Farkındalık: 24 Kasım, ülkenin eğitim sistemindeki sorunların ve başarıların tartışıldığı, eğitime yapılan yatırımların öneminin vurgulandığı bir dönemi simgeler.
- Kültürel Bağ: Öğretmenler Günü, Atatürk’ün "Fikri hür, vicdanı hür, irfanı hür nesiller" yetiştirme idealine olan bağlılığı sembolize eden bir ulusal bilinç günüdür.
AZ BİLİNEN İLGİNÇ BİLGİLER
- UNESCO’nun Günü: Dünyanın birçok ülkesinde Öğretmenler Günü kutlanmaktadır, ancak bu kutlamaların çoğu UNESCO'nun belirlediği 5 Ekim Dünya Öğretmenler Günü'nde yapılır. Türkiye, bu günü tamamen kendi ulusal tarihine ve Atatürk’e olan bağlılığına dayalı olarak farklı bir günde (24 Kasım) kutlayan nadir ülkelerdendir.
- Millet Mekteplerinin Hızı: Millet Mektepleri, 1928-1932 yılları arasında bir milyondan fazla vatandaşa yeni alfabeyi öğretmiştir. Bu, o dönemin şartları altında inanılmaz derecede hızlı ve başarılı bir yaygın eğitim seferberliğidir.
- Karatahta Başına Geçen Cumhurbaşkanı: Atatürk’ün bizzat karatahta başına geçerek ders vermesi, sıradan bir devlet başkanının rolünün çok ötesinde, eğitimin ve bilimin bir ulusun yükselişindeki merkezi rolüne olan inancının somut bir göstergesiydi.
- İlk Öğretmenler Bayramı: 24 Kasım’ın resmî olarak Öğretmenler Günü ilan edilmesinden önce, Türkiye’de farklı dönemlerde farklı tarihlerde (örneğin 16 Mart’ta) öğretmenlerle ilgili kutlamalar yapıldığı bilinmektedir. Ancak 24 Kasım, Atatürk'e atfedilen tek ve kalıcı bayram olmuştur.
24 Kasım Öğretmenler Günü, Türk devriminin en temel ilkesi olan eğitime ve bu idealin taşıyıcısı olan öğretmenlere duyulan şükranın ifadesi olarak her yıl büyük bir saygıyla anılmaya devam etmektedir.
