Mısır'ın siyasi sahnesine 30 sene boyunca damga vuran, askeri geçmişiyle öne çıkan ve ülkeyi uzun süre demir yumrukla yöneten Muhammed Hüsnü Said Mübarek'in hayatı, 2011'deki Arap Baharı rüzgarıyla sona eren iktidarıyla beraber Ortadoğu'nun yakın tarihine damgasını vurmuştur. 25 Şubat 2020'de 91 yaşında hayatını kaybeden Mübarek'in siyasi serüveni, başarıları, tartışmalı yönetimi ve devrilmesi, Mısır ve bölge için önemli bir dönüm noktası teşkil etmiştir.
Hüsnü Mübarek'in liderliğe yükselişi
Hüsnü Mübarek, 4 Mayıs 1928'de Mısır'ın Nil Deltası'ndaki Munufiye ilinin Kıfır Museyliha köyünde dünyaya geldi. Köylü bir ailenin çocuğu olarak büyüyen Mübarek, genç yaşta orduya katıldı ve askeri akademiye girdi. Kahire'deki Mısır Askeri Akademisi'ni 1949'da, Bilbays'taki Havacılık Akademisi'ni ise 1950'de bitirdi. Sovyetler Birliği'nde ileri uçuş ve bombardıman teknikleri konusunda eğitim aldı.
Askeri kariyerinde hızla yükselen Mübarek, özellikle 1967'deki yenilgi sonrasında yaşanan Yıpratma Savaşı döneminde Mısır Hava Kuvvetleri'nin yeniden kurulmasında ve modernleşmesinde önemli bir rol oynadı. 1972 yılında dönemin Devlet Başkanı Enver Sedat tarafından Hava Kuvvetleri Komutanlığı'na getirildi. Ekim 1973'teki Yom Kippur Savaşı'nda Mısır Hava Kuvvetleri'nin ilk günlerde elde ettiği başarılarda kilit rol oynadı. Bu başarının ardından mareşal rütbesine terfi etti.
Mübarek'in Cumhurbaşkanlığı dönemi
Nisan 1975'te Enver Sedat tarafından devlet başkan yardımcılığına atanan Mübarek, bu görevde uluslararası alanda birçok diplomatik temas kurdu. Fas, Cezayir ve Moritanya arasında Batı Sahra'nın geleceğiyle ilgili anlaşmazlıkta arabuluculuk yaparak diplomatik yeteneklerini gösterdi.
Hüsnü Mübarek'in siyasi kariyerindeki en büyük dönüm noktası, 6 Ekim 1981'de Enver Sedat'ın bir suikast sonucunda öldürülmesiyle yaşandı. Sedat'ın vefatının ardından, 14 Ekim 1981'de yapılan halk oylamasıyla Mısır'ın dördüncü devlet başkanı oldu. Mübarek, göreve geldiğinde Mısır'ın birçok Arap ülkesiyle ilişkileri bozuktu. Göreve başladıktan sonra diğer Arap ülkeleriyle ilişkileri geliştirmeye çalıştı ve İsrail-Filistin gerilimlerinde arabuluculuk rolünü üstlendi. 1990'da Irak'ın Kuveyt'i işgaline karşı çıkması ve ABD öncülüğündeki uluslararası müdahaleye destek vermesi ise ilişkileri tekrar gerdi.
Mübarek'in 30 yıl süren iktidarı boyunca Mısır'da sürekli olağanüstü hal rejimi uygulandı. Bu durum, eleştirilere ve zaman zaman muhalif seslerin bastırılmasına yol açtı. Ancak yönetiminin ilk yıllarında bazı siyasi partilerin faaliyetlerinde kısıtlamalar kısmen kaldırılmış, gazetelerin yeniden basılmasına izin verilmiş ve bazı siyasi mahkumlar serbest bırakılmıştı. Yine de genel olarak demokratikleşme sürecinin yavaş ilerlediği bir dönemdi. Mısır'da birden fazla adayın katılabileceği ilk seçim Eylül 2005'te gerçekleşti.
Hüsnü Mübarek'in yargılanması
İstifasının ardından Mübarek, ailesi ve eski bakanları hakkında yolsuzluk ve göstericilerin öldürülmesi emri verme suçlamasıyla yargı süreçleri başladı. Birçok duruşmaya sedye üzerinde katılan Mübarek, Haziran 2012'de göstericilerin öldürülmesi emri vermekten müebbet hapis cezasına çarptırıldı. Ancak bu karar daha sonra bozuldu ve davalar yeniden görüldü. 2015 yılında hakkındaki ayrı bir yolsuzluk suçlaması düştü. 2 Mart 2017'de Mısır'ın en üst düzeydeki temyiz mahkemesi tarafından hakkında beraat kararı verildi. Mübarek, 24 Mart 2017'de tutuklu bulunduğu Maadi Askeri Hastanesi'nden serbest bırakılarak evine döndü.
Mübarek, 25 Şubat 2020'de, 91 yaşında Kahire'deki bir askeri hastanede hayatını kaybetti. Ölüm nedeni olarak böbrek yetmezliği gösterildi. Hüsnü Mübarek'in vefatı, Ortadoğu'da bir dönemin kesin olarak kapanışını simgeledi ve onun yönetimi ile Arap Baharı'nın bölgedeki etkileri üzerine tartışmaların yeniden alevlenmesine neden oldu.
