Mehmet Turan Sapaz
Türkiye'nin eğitim tarihinde çığır açan bir model olarak kabul edilen Köy Enstitüleri, 17 Nisan 1940’ta kuruldu. Cumhuriyet döneminin en önemli projelerinden biri olan Köy Enstitüleri, 84. kuruluş yıldönümünde yeniden gündeme geldi.
Köy Enstitüleri, dönemin Milli Eğitim Bakanı Hasan Âli Yücel ve İlköğretim Genel Müdürü İsmail Hakkı Tonguç’un öncülüğünde hayata geçirildi. "Üretim içinde eğitim" anlayışıyla şekillenen bu sistem, Anadolu’nun kırsal bölgelerinde nitelikli öğretmenler yetiştirmeyi ve köylerde kalkınmayı hedefledi.
Öğrenciler, akademik derslerin yanında tarım, inşaat, sağlık, el sanatları ve müzik gibi alanlarda da eğitim aldı. Mezunlar, gittikleri köylerde sadece öğretmen değil; aynı zamanda birer toplumsal lider haline geldi.
Köy Enstitüleri kısa sürede Türkiye genelinde 21 merkezde faaliyet gösterdi. Ancak 1954 yılında siyasi nedenlerle kapatıldı. Bugün eğitim uzmanları ve sivil toplum kuruluşları, bu modelin günümüz koşullarına göre yeniden değerlendirilmesi gerektiğini vurguluyor.
84.yıldönümünde Köy Enstitüleri, eğitimde fırsat eşitliği, kırsal kalkınma ve nitelikli öğretmen yetiştirme açısından hâlâ ilham vermeye devam ediyor.