Mehmet Turan Sapaz
İznik’te planlanan Ortodoks ayinine karşı ses yükselten Türk Ortodoks Topluluğu, Fener Rum Patrikhanesi'nin ekümeniklik iddiasına sert bir açıklamayla karşı çıktı. Topluluk, etkinliğin Türkiye'nin milli egemenliğine karşı bir tehdit oluşturduğunu belirterek, "Papa geliyor, turist geliyor" söylemlerine kapılmanın tarihi bir gaflet olacağını vurguladı.
2025 yılı içinde Vatikan ve Fener Rum Patrikhanesi'nin İznik’te büyük çaplı bir Ortodoks ayini organize etme girişimine karşı, Türk Ortodoks Topluluğu'ndan net bir duruş geldi. Yapılan açıklamada şu ifadeler yer aldı:
"FETÖ’ye geçit verilmediği gibi, Papalık ve Fener’in emperyal hayallerine de asla geçit vermeyeceğiz. Bu topraklarda dini kisve altında emperyal projelere boyun eğilmemiştir, eğilmeyecektir."
Açıklamada, bazı çevrelerin "Papa geliyor, turist geliyor, esnaf para kazanacak" şeklindeki söylemlerine de tepki gösterildi. Topluluk, dini tören kisvesiyle Türkiye’nin egemenliğini zedeleyecek hiçbir girişime izin verilemeyeceğini belirtti.
Tarihî Arka Plan: Atatürk’ün 1924 Kararı
Söz konusu tartışmanın benzeri, Cumhuriyet’in ilk yıllarında da yaşanmıştı. 1924 yılında Vatikan tarafından İznik’te yapılması planlanan büyük bir Ortodoks ayini, bizzat Mustafa Kemal Atatürk’ün müdahalesiyle engellenmişti.
Mustafa Kemal Paşa, İznik Kaymakamlığı ve Bursa Valiliği’ne gönderdiği resmi yazılarla, bu tür yabancı dinî heyetlerin İznik’te tören yapmalarının “Türkiye’nin dini ve milli egemenliğine gölge düşüreceği” gerekçesiyle sakıncalı olduğunu bildirmişti.
Atatürk’ün bu konudaki net görüşü ise tarihî belgelerde şöyle yer alıyor:
“Türkiye, kendi topraklarında başka bir ülkenin ya da dini otoritenin siyasi veya ekümenik iddiasına izin vermez. Dini tören, ibadet sınırlarını aşmamalıdır.”
