Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi'nden (OMÜ) Prof. Dr. Cevdet Yılmaz, 1990'lı yıllardan itibaren kullanılmayan ve Samsun Turizm Master Planı'na 'Çarşamba Demir Yolu Rotasını Canlandırmak' ifadesiyle dahil edilen demir yolunun Atatürk'ün mirası olarak korunması gerektiğini belirtti. Prof. Dr. Yılmaz, "21 Eylül 1924'te, Mustafa Kemal Atatürk’ün ‘Bu demir yolu, milletimizin kendi kudretiyle neler başarabileceğinin bir nişanesidir' sözleriyle ilk kazması vurulan hat, 2 yıl süren çalışmaların ardından 29 Ağustos 1926'da hizmete açıldı" dedi.
OMÜ Eğitim Fakültesi Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Cevdet Yılmaz, Türkiye'de ve dünyada endüstri mirası olarak önem taşıyan 'Samsun-Çarşamba Demir Yolu Hattı'nın korunması gerektiğini ifade etti. Gazi Mustafa Kemal Atatürk tarafından 1924'te ilk kazması vurularak yapımına başlanan ve 29 Ağustos 1926'da hizmete açılan demir yolunun, 1950’li yıllara kadar bölgede önemli bir ticari değere sahip olduğunu belirten Prof. Dr. Cevdet Yılmaz, "Yaklaşık 37 kilometrelik hat üzerinde çok sayıda küçük istasyon bulunuyor, bu istasyonlar yıllarca çevre köylerin ticaret ve ulaşım merkezi olarak çalıştı. İstasyonların yanına zamanla bakkallar, kahvehaneler, depolar açıldı ve hat 1950'lere kadar bölgenin can damarı oldu. Bu trenin yolcuları arasında üreticiler, tüccarlar, pazarcılar, hastalar, askere gidenler, Amasya ve Tokat'tan deniz yoluyla İstanbul'a ulaşmak isteyenler vardı. Ancak yolcular arasında en dikkat çekeni öğrencilerdi. Köylerden Samsun'a ortaokul ve lise eğitimi için giden öğrencilerin servis görevi, bu tren tarafından görülüyordu. Çoğu sabah 3 saatlik yolculukla Samsun'a gidiyor, akşam 3 saatle geri dönüyor; eğitim, bu emeğin sayesinde daha değerli hale geliyordu" diye konuştu.
'TÜRKİYE'NİN İLK YERLİ SERMAYE İLE YAPILAN DEMİR YOLU'
Samsun-Çarşamba Demir Yolu Hattı'nın, Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk yerli özel teşebbüslerinden biri olduğunu söyleyen Prof. Dr. Yılmaz, "2024-2028 Samsun Turizm Master Planı'nda bu hat öne çıkarıldı. Hazırlık sürecinde bu hattın turizme kazandırılması önerildi ve planın 22’nci maddesine 'Çarşamba Demir Yolu Rotasını Canlandırmak' ifadesiyle dahil edildi. Samsun, bu mirası geleceğe taşıyabilecek mi; bunu zaman gösterecek. Bu hat, Türkiye'nin ilk yerli sermaye ile yapılan demir yolu olması açısından büyük değer taşır. Hattın amacı, Çarşamba Ovası'nın bereketini Samsun Limanı üzerinden ülke içine ve dışına taşımaktı. 21 Eylül 1924'te, Mustafa Kemal Atatürk’ün ‘Bu demir yolu, milletimizin kendi kudretiyle neler başarabileceğinin bir nişanesidir' sözleriyle ilk kazması vurulan hat, 2 yıl süren çalışmaların ardından 29 Ağustos 1926'da hizmete açıldı" dedi.
'NOSTALJİK TREN SEFERLERİ' ÖNERİSİ
Prof. Dr. Yılmaz, "1950'lerde kara yolu taşımacılığının yaygınlaşmasıyla trenin yerini yavaş yavaş otobüs ve kamyonlar aldı. Hattın bir dönem geniş hatta çevrilmesi bile rekabete karşı direnmesini sağlayamadı. Bugün rayların ve birçok istasyon binasının büyük kısmı hala yerinde duruyor; adeta küçük bir dokunuşla yeniden hayata geçmeyi bekliyor. Demir yolları, dünyada nostaljik bir değer olmaktan çok daha fazlasını ifade ediyor. Bugün milyonlarca insan hızlı tren yolcusu olmayı sürdürüyor ve geçmiş demir yolu hatlarını turistik amaçlarla ziyaret ediyor. Eski hatların restore edildiği, tren turlarının yapıldığı, istasyonların turizm merkezine dönüştürüldüğü örnekler hızla artıyor. Bu nedenle Samsun-Çarşamba hattının en azından bir bölümünün turizme açılması, rekreasyon alanları ve nostaljik tren etkinlikleriyle desteklenmesi Samsun için önemli bir alternatif turizm fırsatı sunabilir. Bu hat, endüstri mirası olmasının yanında Türkiye'nin ilk yerli sermayeli demir yolu olması ve Atatürk tarafından temeli atılan bir işletme kimliğiyle korunmayı fazlasıyla hak ediyor" dedi.
