Evrende ki en önemli şey zamandır. İnsanlık tarihi boyunca zamana hükmetmek ve planlarını sıkıntısız bir şekilde gerçekleştirmek istemiştir. Bu yüzden tarihini bile bilmediğimiz zamanlarda yılları, ayları ve günleri bölen takvimler ortaya çıkmıştır.
Gelin birlikte dünyadaki ve Türk tarihindeki en yaygın takvimlere bakalım.
DÜNYADA EN YAYGIN TAKVİMLER
1- GROGERYEN (MİLADİ) TAKVİM
Günümüzde dünyanın büyük çoğunluğunun kullandığı bir takvim olan Miladi Takvim, Roma İmparatorluğu döneminde Julius Caesar'ın başlattığı Jülyen Takvimi'nin geliştirilmiş halidir. Jülyen Takvimi'nde biriken hataları düzeltmek amacıyla Papa XIII. Gregorius tarafından 1582 yılında uygulamaya konmuştur.
Takvim Hz. İsa'nın doğumuyla başlar ve Güneş Yılı'nı esas alır. Bu yüzden takvim 365 gün, 5 saat ve 49 dakikadır.
2- HİCRİ TAKVİM
Günümüzde İslam ülkelerinde sıklıkla kullanılan bir takvimdir. Hz. Ömer'in halifeliği döneminde (M.S. 639 civarı) resmî olarak takvim haline getirilmiştir. Yılbaşı olarak Muharrem ayının ilk günü kabul edilmiştir.
Takvim, Hz. Muhammed'in Mekke'den Medine'ye hicretini başlangıç kabul eder ve Ay Yılı'nı esas alır. Bu yüzden takvim 354 veya 355 gündür. Güneş yılından yaklaşık 10-11 gün kısa olduğu için, Hicrî aylar ve dinî günler Miladi takvime göre her yıl yaklaşık 10 gün daha erken başlar. Bu nedenle tarihleri Miladi takvimdeki gibi sabit değildir.
TÜRK TAKVİMLERİ
1- 12 HAYVANLI TÜRK TAKVİMİ
Türk dünyasının en eski takvimidir. Güneş ve Ay Yılı'nı birlikte kapsar. MS. 6. yüzyılda I. Göktürk Kağanlığı döneminde kullanılmıştır. Her yıla bir hayvan adı (sırasıyla: sıçan, sığır, pars, tavşan, ejder, yılan, at, koyun, maymun, tavuk, köpek, domuz) verilir.
2- HİCRİ TAKVİM
Türkler, Müslümanlığı kabul ettikten hemen sonra bu takvimi kullanmaya başlamışlardır. Osmanlı döneminde mali işler dışında resmi takvim ilan edilmiştir.
3- CELALİ TAKVİM
Büyük Selçuklu hükümdarı Melikşah döneminde mali işler için kullanılmaya başlanmıştır. Güneş Yılı esasına göre tasarlanan takvim Hicret'i başlangıç kabul etmiştir.
4- RUMİ TAKVİM
13 Mart 1840 yılında Osmanlı'da mali işleri denetlemek için ortaya çıkmıştır. Başlangıcı Hicret'tir, ancak yıl süresi Güneş yılına göre (365 gün) hesaplanmıştır. Yılbaşı Mart ayının başı olarak kabul edilmiştir. Cumhuriyet döneminde 1982'ye kadar bütçe işlerinde kullanılmıştır.
5- MİLADİ TAKVİM
1 Ocak 1926 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla birlikte uluslararası standartlara uyum sağlamak amacıyla resmî devlet takvimi olarak kabul edilmiştir. Günümüzde hala bu takvim kullanılmaktadır.