29 Mayıs 1985 yılında yaşanan ve yeşil sahaların en büyük trajedisi olan Heysel Faciası, Liverpool taraftarlarının Juventus taraftarlarına saldırması sonucu gerçekleşmiş ve 39 kişinin hayatını kaybetmesine ve yüzlerce kişinin yaralanması ile son bulmuştur.
YETERSİZ GÜVENLİK ÖNLEMLERİ
Heysel Faciası, tek bir olayın değil, bir dizi ihmal ve holiganizmin bir araya gelmesiyle ortaya çıkan bir felaketti. Olayın temel nedenleri arasında şunlar yer alıyordu:
- Stadyumun Durumu: Heysel Stadyumu, 1920'lerde inşa edilmiş eski ve bakımsız bir yapıydı. Güvenlik barikatları zayıftı, tribünler arasındaki ayırıcılar yetersizdi ve hatta bazı yerlerde biletsiz taraftarların stadyuma girmesine olanak tanıyan delikler bulunuyordu. Liverpool yöneticisi Peter Robinson'ın maç öncesinde stat değişikliği talebi, UEFA tarafından reddedilmişti.
- Aşırı Bilet Satışı ve Taraftar Yoğunluğu: 50 bin kişilik kapasiteye sahip olan stadyum için 60 bin bilet satılmıştı. Karaborsadan alınan fazla biletler, özellikle İtalyan taraftarlar arasında yaygınlaşmıştı.
- Yetersiz Güvenlik Önlemleri: Maç günü stadyumda yeterli sayıda polis ve güvenlik görevlisi bulunmuyordu. Bu durum, olayların başlamasıyla birlikte kontrolün hızla kaybedilmesine yol açtı.
- Holiganizm ve Geçmişteki Gerginlikler: Olayın fitilinin, bir yıl önce Roma'da oynanan Şampiyon Kulüpler Kupası finalinde Liverpool'un Roma'yı yenmesi ve sonrasında Roma taraftarlarının İngilizlere saldırmasıyla ateşlendiği düşünülüyordu. Bu durum, Heysel'i "intikam" arayan Liverpool taraftarları için bir fırsat olarak görmelerine neden oldu.
SALDIRI VE İZDİHAM
29 Mayıs 1985 günü, maçın başlamasına dakikalar kala, Liverpool taraftarlarının bulunduğu X ve Y tribünlerinden, Juventus taraftarlarının bulunduğu Z tribününe doğru saldırı başladı. İngiliz taraftarların bariyerleri aşarak İtalyan taraftarlara saldırmasıyla büyük bir panik yaşandı.
Kaçmaya çalışan Juventus taraftarları, önce sahaya inmek istedi ancak tel örgüler buna engel oldu. Ardından tribünün arkasındaki duvara doğru yüklenmeye başladılar.
Yüzlerce taraftarın aynı anda duvara yığılmasıyla birlikte, eski ve zayıf olan duvar çöktü. Çöken duvarın altında kalan ve çıkan izdihamda tel örgülere sıkışan taraftarlar hayatını kaybetti. Facia sonucunda, 38'i İtalyan, 1'i Belçikalı olmak üzere toplam 39 kişi yaşamını yitirdi, 600'den fazla kişi ise yaralandı.
HAYATINI KAYBEDENLER
Saldırıda toplam 39 kişi hayatını kaybetti. Hayatını kaybedenlerin isimleri ise;
· Rocco Acerra (29) · Bruno Balli (50) · Alfons Bos (35) · Giancarlo Bruschera (21) · Andrea Casula (11) · Giovanni Casula (44) · Nino Cerrullo (24) · Willy Chielens (48) · Giuseppina Conti (17) · Dirk Daeninckx (38) · Dionisio Fabbro (51) · Jaques François (45) · Eugenio Gagliano (35) · Francesco Galli (25) · Giancarlo Gonnelli (20) · Alberto Guarini (21) · Giovacchino Landini (50) · Roberto Lorentini (31) · Barbara Lusci (58) · Franco Martelli (46) |
· Loris Messore (28) · Gianni Mastrolaco (20) · Sergio Bastino Mazzino (38) · Luciano Rocco Papaluca (38) · Luigi Pidone (31) · Bento Pistolato (50) · Patrick Radcliffe (38) · Domenico Ragazzi (44) · Antonio Ragnanese (29) · Claude Robert (27) · Mario Ronchi (43) · Domenico Russo (28) · Tarcisio Salvi (49) · Gianfranco Sarto (47) · Amedeo Giuseppe Spolaore (55) · Mario Spanu (41) · Tarcisio Venturin (23) · Jean Michel Walla (32) · Claudio Zavaroni (28) |
ZORUNLU MAÇ
Bu korkunç olaylara rağmen, UEFA yetkilileri maçı 85 dakika gecikmeyle de olsa oynatma kararı aldı. Futbolcuların sahaya çıkmak istememelerine rağmen, olası daha büyük olayların önüne geçmek ve kalan taraftarları kontrol altında tutmak amacıyla maçın oynanması gerektiği belirtildi.
Maç, sahada futbol adına seyir zevki olmayan, gergin bir atmosferde oynandı. Juventus, Michel Platini'nin penaltıdan attığı golle maçı 1-0 kazandı ve kupanın sahibi oldu. Ancak bu final, sahadaki oyun ya da skorundan çok, maçtan önce yaşanan faciayla hatırlanmaktadır.
'O HAYVANLARIN CEZASINI BEN VERECEĞİM'
Maçın arından UEFA yetkilileri İngiliz ekini Liverpool'a verilecek ceza için toplandı. Toplantıda verilecek cezanın az olacağını düşünen dönemin İngiltere Başbakanı Margaret Thatcher ise, ''O hayvanların cezasını ben vereceğim'' açıklamasında bulundu ve ülkedeki tüm takımların Avrupa kupalarına 5 yıl boyunca katılmasını yasakladı.
Thatcher ayrıca UEFA yetkililerine Liverpool'a ömür boyu Avrupa kupalarından men cezası vermesi için baskı yaptı fakat UEFA yetkilileri 5 yıl cezanın yeterli olacağına karar verdi. Thatcher ise 5 yıl cezanın indirilmesi durumunda ülkenin hem FIFA hem de UEFA üyeliklerinden çekileceğini söyledi.
DERS ÇIKARILDI MI?
Heysel Faciası'ndan sadece dört yıl sonra, 1989'da bu kez İngiltere'de, Sheffield'daki Hillsborough Stadyumu'nda başka bir facia yaşandı. FA Cup yarı finalinde çıkan izdihamda 96 Liverpool taraftarı hayatını kaybetti.
Bu olaylar, İngiliz futbolunun holiganizmle mücadelesini daha da hızlandırdı ve günümüzdeki modern ve güvenli stadyumların temellerini attı.
Heysel Faciası, futbolun sadece bir oyun olmadığını, aynı zamanda toplumsal bir fenomen olduğunu ve güvenliğin her şeyden önce gelmesi gerektiğini acı bir şekilde gösterdi.
Bugün 40. yıl dönümünde, Heysel'de hayatını kaybeden 39 kişi anılırken, futbol dünyası bir daha böyle acıların yaşanmaması için verilen dersleri hatırlamaya devam ediyor.