Türk milletinin bağımsızlık ve egemenlik mücadelesinin en önemli dönüm noktalarından biri olan Sivas Kongresi'nin 106. yıl dönümü.
4-11 Eylül 1919 tarihleri arasında Sivas'ta toplanan bu kongre, sadece bir toplantı değil, aynı zamanda Misak-ı Milli ve tam bağımsızlık hedeflerinin belirlendiği, Millî Mücadele'nin ana yol haritasının çizildiği tarihi bir olaydı.
Bu haberde, bu kritik kongrenin perde arkasını, nedenlerini, sonuçlarını ve hakkında az bilinen ilginç detayları inceleyeceğiz.
MİLLİ İRADENİN UYANIŞI
Birinci Dünya Savaşı'ndan yenik çıkan Osmanlı Devleti, işgallerin ve ağır antlaşmaların kıskacındaydı. İstanbul hükümeti, işgalci güçlerin baskısı altında etkisiz bir politika izlerken, Anadolu'da Mustafa Kemal Paşa'nın önderliğinde bir direniş hareketi filizleniyordu.
Toplanma Zorlukları: Kongreye temsilcilerin ulaşımı büyük bir sorundu. İşgal güçlerinin baskısı, yerel yönetimlerin engellemeleri ve ulaşım imkânlarının kısıtlı olması, Sivas'a sadece 38 delegenin gelmesine neden oldu. Bu, kongrenin ne kadar zor şartlar altında toplandığının bir göstergesiydi.
TEMEL KARARLAR VE HEDEFLER
4 Eylül'de başlayan Sivas Kongresi, 8 gün süren çetin tartışmalar sonucunda tarihi kararlara imza attı.
- "Manda ve Himaye Kabul Olunamaz": Kongrenin en önemli ve en çok tartışılan maddesi buydu. Mustafa Kemal Paşa'nın kararlı duruşuyla "Tam bağımsızlık" ilkesi kabul edildi. Bu karar, Türkiye Cumhuriyeti'nin gelecekteki bağımsızlık karakterini belirleyen temel ilke oldu.
- Tüm Cemiyetlerin Birleşmesi: Anadolu'daki dağınık haldeki tüm millî cemiyetler, "Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti" adı altında birleştirildi. Bu birleşme, Millî Mücadele'yi tek bir çatı altında topladı ve direnişi daha güçlü hale getirdi.
- Temsil Heyeti'nin Güçlendirilmesi: Erzurum Kongresi'nde oluşturulan Temsil Heyeti, Sivas Kongresi'nde tüm yurdu temsil eder hale getirildi. Mustafa Kemal'in başkanlığındaki heyet, adeta millî bir hükümet gibi çalışmaya başladı.
- İrade-i Milliye Gazetesi'nin Kurulması: Kongrede alınan kararların halka ulaştırılması ve kamuoyu oluşturulması için İrade-i Milliye adlı bir gazetenin çıkarılmasına karar verildi. Bu gazete, Millî Mücadele'nin ilk yayın organı oldu.
KONGRENİN SONUÇLARI
Sivas Kongresi, Türk milletinin makus talihini değiştirdi.
- Direnişin Tek Merkezden Yönetilmesi: Kongre, dağınık olan millî direnişi tek bir merkezden yönetmeyi sağladı. Bu, mücadeleye stratejik bir boyut kazandırdı.
- İstanbul Hükümeti ile İlişkilerin Kesilmesi: Sivas Kongresi'nde alınan kararlar, İstanbul Hükümeti tarafından tanınmayınca, Mustafa Kemal ve Temsil Heyeti, İstanbul ile tüm resmî ilişkileri kestiklerini açıkladı. Bu durum, Damat Ferit Paşa hükümetinin istifasına yol açtı.
İLGİNÇ BİLGİLER
-
Amerikalı General Harbord'un Ziyareti: Kongre devam ederken, ABD Başkanı Wilson'ın gönderdiği General Harbord ve heyeti, Sivas'a geldi. Heyet, Anadolu'daki direniş hareketini ve lideri Mustafa Kemal'i yakından inceledi. General Harbord, hazırladığı raporda, Türk halkının bağımsızlık arzusu içinde olduğunu belirtti.
-
Münakaşaların Mekânı: Kongre toplantıları, bugün Sivas'ta bulunan Atatürk Kongre ve Etnografya Müzesi'nde gerçekleşti. Kongrenin yapıldığı bu bina, o dönemde bir lise binasıydı ve delegeler zor şartlarda bu binada konakladı.
