Şap hastalığı, çift tırnaklı hayvanları (örneğin sığır, koyun, keçi ve domuz) etkileyen son derece bulaşıcı ve viral bir hastalıktır. Hastalığın etkeni, picornaviridae familyasına ait bir virüstür. Şap hastalığı, özellikle tarım ve hayvancılık sektöründe büyük ekonomik kayıplara yol açabilir.
Belirtiler
Şap hastalığının belirtileri genellikle enfeksiyondan 2-14 gün sonra ortaya çıkar.
- Ateş: Hayvanlarda yüksek ateş görülebilir.
- Ağızda ve Dil Üzerinde Lezyonlar: Dil, diş etleri ve dudaklarda ağrılı veziküller (kabarcıklar) oluşur. Bu lezyonlar patlayarak yaralara dönüşür.
- Ayaklarda Lezyonlar: Tırnak arası ve ayaklarda kabarcıklar ve yaralar meydana gelir, bu da hayvanların topallamasına neden olur.
- Tükürük Akıntısı: Ağızdaki lezyonlar nedeniyle aşırı tükürük akıntısı görülür.
- Süt Veriminde Azalma: Süt veren hayvanlarda süt veriminde ciddi azalma olur.
- İştahsızlık ve Kilo Kaybı: Yemek yemekte zorlanma ve buna bağlı olarak kilo kaybı yaşanır.
Bulaşma yolları
- Doğrudan Temas: Hasta hayvanların sağlıklı hayvanlarla doğrudan teması yoluyla.
- Havadan: Virüs hava yoluyla uzun mesafelere taşınabilir.
- Kontamine Ekipman ve Kıyafetler: Enfekte hayvanların bulunduğu ortamda kullanılan ekipmanlar, araçlar ve giysilerle.
- Yem ve Su: Kontamine yem ve su kaynakları aracılığıyla.
- Korunma ve Kontrol
Alınması geren önlemler
- Aşılama: Risk altındaki hayvan popülasyonlarını aşılamak, hastalığın yayılmasını önlemede etkilidir.
- Karantina: Enfekte hayvanların derhal izole edilmesi ve hastalığın yayılmasını önlemek için karantina önlemlerinin alınması.
- Hijyen ve Dezenfeksiyon: Hayvan barınakları, ekipmanlar ve araçların düzenli olarak temizlenmesi ve dezenfekte edilmesi.
- Hareket Kısıtlamaları: Salgın durumunda hayvan hareketlerinin kısıtlanması ve kontrollü hale getirilmesi.
Tedavi
Şap hastalığı için spesifik bir tedavi yoktur. Enfekte hayvanlara semptomatik tedavi uygulanır ve genellikle ağrı kesici ve antibiyotikler kullanılır. Ancak, hastalığın yayılmasını kontrol altına almak için erken teşhis ve hızlı müdahale çok önemlidir. Şap hastalığı, hayvan sağlığı ve tarım ekonomisi üzerinde ciddi etkiler yapabileceği için dikkatle izlenmesi ve kontrol altına alınması gereken bir hastalıktır.
