Biruni Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı’ndan Dr. Öğretim Üyesi Tarık Mecit, dijital yorgunluğun günümüzün yaygın sağlık sorunlarından biri haline geldiğini belirtti. Dr. Tarık Mecit, uzun süreli ekran maruziyetinin yalnızca gözlerde değil, beynin karar alma mekanizmalarından bağışıklık sistemine kadar pek çok alanda olumsuz etkiler yarattığına dikkat çekti.
Dijital Yorgunluk Nedir, Neden Artıyor?
Mecit, özellikle gençlerde yaygınlaşan dijital yorgunluğun sadece göz yorgunluğuyla sınırlı kalmadığını dile getirdi. Telefon, bilgisayar ve diğer dijital cihazların beynin karar alma ve dikkat fonksiyonlarından sorumlu prefrontal korteksini sürekli uyararak bilişsel kaynakların tükenmesine yol açtığını belirtti. Bu durumun zihinsel bulanıklık, dikkat dağınıklığı ve karar verme güçlüğü gibi belirtilerle kendini gösterdiğini açıkladı.
Ergenlik Döneminde Dijital Cihaz Kullanımı Beyni Nasıl Etkiliyor?
Özellikle ergenlik çağındaki gençlerde ekran süresinin fazla olmasının nöroplastisiteyi olumsuz etkilediğini belirten Mecit, bu durumun beyaz madde bütünlüğünde bozulmalara ve dikkat eksikliği belirtilerine neden olabileceğini vurguladı. Sosyal medya ve oyunların, ödül-ceza sisteminde dengenin bozulması halinde öğrenmeyi yüzeyselleştirerek kalıcı belleğin zayıflamasına yol açtığını söyledi.
Fiziksel Rahatsızlıkları Beraberinde Getiriyor
Uzun süreli ekran kullanımının göz kuruluğu, bulanık görme ve kas spazmlarına yol açabileceğine vurgu yapan Mecit, bu şikayetlerin baş ağrısı ve mide bulantısı gibi belirtilerle de kendini gösterebileceğini söyledi. Özellikle gece ekrana bakmanın melatonin üretimini bozduğunu ve bu durumun uyku kalitesini, hafızayı, ruh halini ve bağışıklık sistemini olumsuz etkilediğini aktardı.
HPA Aksını Sürekli Uyarıyor
Mecit, dijital yoğunluğun vücudun stres kontrol mekanizması olan “Hipotalamus-Hipofiz-Adrenal (HPA) aksını” sürekli uyardığını ifade etti. Bu durumun kortizol seviyesinin yüksek kalmasına yol açarak uyku sorunları, bağışıklık zayıflığı, kaygı bozuklukları ve motivasyon düşüklüğüne neden olduğunu açıkladı.
Sosyal Yaşamı Olumsuz Etkiliyor
Yoğun dijital cihaz kullanımının konsantrasyon ve dikkat zayıflığına yol açtığını vurgulayan Mecit, gözlerde batma, kuruluk ve bulanıklık gibi sorunların sık yaşandığını söyledi. Ayrıca uyku problemleri, sinirlilik, unutkanlık, motivasyon kaybı ve kas-iskelet sistemi ağrılarının da yaygın olduğunu, bunların kişinin sosyal yaşamını olumsuz etkilediğini ifade etti.
Dijital Detoks ve Sağlıklı Alışkanlıklar
Mecit, dijital detoksun önemine vurgu yaparak düzenli nefes ve gevşeme egzersizlerinin zihinsel rahatlama sağladığını aktardı. Doğada zaman geçirmenin biyolojik saati (sirkadiyen ritmi) dengelediğini belirten Mecit, göz sağlığı için de “20-20-20” kuralının uygulanmasını önerdi: Her 20 dakikada bir, 20 saniye boyunca 20 adım uzaklıktaki bir nesneye bakmak.
Mecit ayrıca, akşam saatlerinde ekran ışığının azaltılması ve loş ışık kullanımının uyku kalitesini artıracağının da altını çizdi.
Zihinsel Detoks Sağlıklı Yaşam İçin Şart Oldu
Dr. Tarık Mecit, “Sağlıklı yaşam sadece iyi beslenme ve fiziksel aktivite ile olmaz. Zihinsel detoks da bir sağlık sorumluluğudur” diyerek, “Ekranlara değil, beynimizin ihtiyaçlarına kulak vermeliyiz.” uyarısında bulundu.
Dijital çağda bedenimizi ve zihnimizi korumak için ekran kullanımını bilinçli yönetmek, düzenli aralar vermek ve doğal yaşama dönmek kritik önem taşıyor.