D vitamini yağda eriyen bir vitamin olup vücutta depolanabilir. A, D, E ve K vitaminleri yağda erirken B grubu vitaminler ve C vitamini suda erir yani günlük diyet ile aldığınızın ihtiyaç fazlası olan idrar ile atılır. Yağdan fakir beslenenlerde yağ emilim bozukluğu olanlarda, bariyatrik cerrahi yani mide küçültme ameliyatı geçirenlerde yağda eriyen vitaminlerin eksikliği görülebilir.
D vitamini cildimizde üretilir; güneşten faydalanan cildin ürettiği D vitamini seviyesini mevsim, günün saati, cilt pigmentasyonu, güneşten ne kadar süre faydalanıldığı belirler. Yaşanılan yere, yaşam tarzına bağlı olarak özellikle 65 yaş üstü, evde sedanter yaşam sürdürenlerde, yüksek faktörde güneş kremi kullananlarda, gebe ve emzikli kadınlarda, karaciğer ve böbrek hastalığı olanlarda D vitamini eksikliği görülebilir.
D vitamini eksikliğinde kemikler yumuşak, kırılgan ve ince hale gelebilir. Yetersiz D vitamini Osteoporoz ile bağlantılıdır. Kemik yoğunluğunun kaybına, kas zayıflığı ve kas ağrıları da eşlik eder. Çocuklarda da Raşitzm hastalığının görülmesine sebep olur. D vitamini eksikliği olan çocuklarda bacaklar O veya X şeklinde görülür, geç diş çıkarır, kas gücü zayıftır; annenin giyim tarzının kapalı olması ve güneşe maruziyetinin az olması bir etkendir. D vitamini vücutta yağ hücrelerinde depolanır ve ihtiyaç halinde kullanılabilen bir vitamindir. Vücuttaki görevi kandaki Kalsiyum mineralini kemiklere taşımaktır. Bu nedenle eksikliğinde en çok iskelet sistemi etkilenir. Eksikliğinde vücut ağrısı, halsizlik, yürüme güçlüğü, kas ve kemik ağrısı, saç dökülmesi, baş ağrısı, depresyon, uykusuzluk, aşırı terleme ve kilo vermede zorluk gibi birçok belirti görülür. 30 ng/ml’nin altı eksiklik olarak kabul edilir. İdeal olan 50 ng/ml olmakla birlikte kronik veya otoimmün hastalığı olanlarda hedef 80ng/ml olmalıdır.
D vitamini eksik olanların, kemik yoğunluğunu arttırmak için takviye olarak kalsiyum kullanması yanlış bir seçenektir. D vitamini eksikliğinde kalsiyum takviyesi almak veya kalsiyum içeriği yüksek diyetle beslenmek doku ve kemiklerde kireçlenmeye neden olur ve böbrekte taş oluşma riskini artırır.
D vitamini seviyemizi arttırmak için her gün 20-30 dakika el, yüz ve kollarımızı güneşlendirmeliyiz. Özellikle kol içlerimiz pigmentasyon olarak daha açık renkli olduğu için bu bölgeyi güneşlendirmek daha faydalı olacaktır. Bizler için en önemli kaynak güneş olmakla birlikte gıdalarla günlük ihtiyacımızın sadece %20 sini alabiliyoruz. D vitamini kaynağı olan besinler yağlı balıklar, süt ve süt ürünleri, yumurta sarısı, karaciğer, balık yağı, tere yağ gibi besinlerdir. Ayrıca takviye olarak alınacaksa ideal kilo bazında her 10 kg için 1 damla veya 1 puf olarak alınmalıdır. D vitamini K2 vitamini ile birlikte alındığında emilimi ve biyo yararlılığı daha fazla olur. Kan testi sonucu var olan eksiklik düzeyine göre uzman tarafından belirtilen dozda takviye olarak alınmasını tavsiye ederim.