Hollanda’dan gelen bir arkadaşımız, çöplerin çöp kutulara nasıl atıldığını anlatınca şaşırdım kaldım. Hollanda'da geri dönüşüm hayatın bir parçası olmuş. Çocuklara ilk öğrettikleri şey geri dönüşüm. İlk kez Hollanda’ya gelen Türkler “En zor öğrendiğimiz şey hangi çöpü nereye atacağımız oldu.” diyormuş.
Öncelikle atılacak çöpler evde ayrıştırılıyor. Kağıt, şişe ve plastik malzemeler ayrı bir torbaya, evsel atıklar ise ayrı bir torbaya konuluyor.
Amsterdam’da çöp atma gibi basit bir eylemi teşvik etmek için bir uygulama getirmişler. VİP üyelik gibi ancak kartla çöp atabiliyorsunuz. Belediyeden bir kart alıyorsunuz. Belli bir dolulukta olan çöp poşetini kutuya atarken kart okuyucuyla kapak açılıyor ve içine atıyorsunuz. Verilen kart günlük. Eğer ikinci çöp atmanız gerekirse belli bir ücret ödüyorsunuz.
Avrupalılar paralarının ne kadar kıymetli olduğunu biliyorlarsa da çöplerini de değerli görüyorlar.
EĞİTİM ŞART
Ankara’da çöplerin evlerde nasıl ayrıştırıldığı konusunda bir araştırma yapılmış. Ankara’da ikamet eden vatandaşların atık yönetimi ve sıfır atık projesine yönelik algılarını ölçülmüş. Çalışmanın evrenini Ankara’nın Altındağ, Çankaya, Etimesgut, Keçiören, Mamak, Sincan, Pursaklar ve Yenimahalle ilçelerinde ikamet eden 4.899.528 kişi oluşturulmuş. Elde edilen verilere güvenilirlik ve geçerlilik analizleri, faktör analizi, T-Testi ve ANOVA testi gibi testler uygulanmış. Sonuçta, katılımcıların evlerde oluşan katı atıkları sıfır atık projesine uygun olarak ayrıştırma konusunda yeterince özenli davranmadıkları, bulundukları bina veya yerleşkelerin hangi tarihte sıfır atık projesine dâhil olması gerektiği konusunda bilgi sahibi olmadıkları, atıkların kaynağında ayrıştırılması uygulamasına ise kısmen katıldıkları tespit edilmiş.
Halbuki çevre sorunlarının temelinde insan yer almaktadır. Bu nedenle pek çok çevre sorunu, bireylerin toplumsal kesimlerin davranış kalıplarının ve tüketim alışkanlıklarının değiştirilmesi yoluyla azaltılabilir. Bunun araçları ise iyi bir planlama, sistemli ve sürekli eğitim ve halkın katılımı ilkeleriyle mümkündür.
Bu nedenle yerel yönetimlerin, büyük işletmelerin ve gönüllü örgütlenmelerin yükümlülük üstlenmesi zorunlu olmalıdır.
Avrupalı gibi bizim de çöplerimiz değerli olur ve ekonomiye katkı sağlar.